အစၥေရးႏိုင္ငံအေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း
ကမၻာေပၚတြင္ အစၥေရးႏိုင္ငံသမုိင္းသည္လည္း စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေသာသမိုင္း ေနာက္ခံမ်ားတည္ရွိခဲ႕ေပသည္။ ထိုသမိုင္း ေနာက္ခံမ်ားထဲမွ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာေကာင္းေသာ၊သင္ခန္းစာယူဖြယ္ရာေကာင္းေသာ အစၥေရးႏိုင္ငံ၊ အစၥေရးလူမ်ိဳးမ်ား၏ ကမၻာေပၚတြင္ ရပ္တည္ရွင္သန္ ေနထုိင္ခဲ့ရပံုမ်ား ကိုမွတ္သားဖြယ္ရာေတြ႕ရွိရေပသည္။
အတိတ္သမုိင္း
ဣသေရလလူမ်ိဳးမ်ား
ဣသေရလေခၚ၊ ေရ၀တီေခၚ၊ ရဟူဒီေခၚ၊ ေဟၿဗဲေခၚ၊ ဂ်ဴးေခၚေသာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးသည္ေရွးေဟာင္းေခတ္တြင္ အင္ပါယာၾကီးတစ္ခုကိုထူေထာင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး မဟုတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အေရးပါအရာေရာက္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ားကို ေပးခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးျဖစ္သည္။ဣသေရလ သို႔မဟုတ္ ေဟၿဗဲလူမ်ိဳးသည္ အာေမာ္ရီတ၊ ကင္နာႏိုက္၊ အာရာေမယန္း လူမ်ိဳးမ်ားကဲ့သို႔ပင္ ေဆးမီတစ္အမ်ိဳးအႏြယ္မွပင္ ဆင္းသက္လာၾကသည္ ဟုယူဆခဲ့ၾကသည္။ ဣသေရလတို႔သည္ သိုးအုပ္ ဆိတ္အုပ္မ်ားကို ထိန္းေက်ာင္း၍ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာလွည့္လည္္ သြားလာေနေသာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ယေန႔ထက္တိုင္ မိမိတို႔၏သီးျခားယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူမ်ိဳးမေပ်ာက္ပဲ ရွိေနေသာ ဣသေရလလူမ်ိဳးတို႔သည္ အာဘရာဟမ္အမည္ရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္မွဆင္းသက္လာၾကေသာ လူမ်ိဳးျဖစ္သည္ဟု ယခုတုိင္ ဣသေရလလူမ်ိဳးတို႔ကယံုၾကည္ၾကသည္။
ပါလက္စတိုင္း(သို႔မဟုတ္) ကာန္နန္ျပည္ သို႔ေရာက္ရွိျခင္း
ဘီစီ ၁၄၀၀ ေလာက္တြင္ လွည့္လည္က်က္စားေနေသာဣသေရလ လူမ်ိဳးမ်ားကို ေခါင္းေဆာင္ ဂ်ိဳးရွဴအာက ကြပ္ကဲ၍ ေဂ်ာ္ဒန္ကို ျဖတ္ျပီး ပါလက္စတုိင္းသို႕ဣသေရလမ်ား ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ အီဂ်စ္ကို ဟစ္ကဆိုး လူမ်ိဳးမ်ား ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ ကလည္း ဟစ္ကဆိုးတို႕ႏွင့္အတူ ဣသေရလ လူမ်ိဳးမ်ားအမ်ားအျပားပါသြားျပီး အီဂ်စ္ျပည္၌ ေနထုိင္ခဲ့ၾကသည္။ အီဂ်စ္မွ ဣသေရလမ်ားသည္ မုိးဆက္ေခၚ ေမာေရွ ေခါင္းေဆာင္သည့္ ဣသေရလ္မ်ား တစုတ႐ံုးၾကီး အီဂ်စ္မွထြက္ခြာသြားကာ ပါလက္စတိုင္းသို႕ေရာက္သြားၾကျပီး၊ ထုိျပည္က ဌာေနလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ေရာယွက္သြားၾကသည္။ ကာန္နန္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ဣသေရလတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားလည္း ေပါင္းစပ္တူညီသြားခဲ့ၾကသည္။ ဣသေရလလူမ်ိဳးမ်ား တြင္မ်ိဳး႐ိုးခ်င္းတူလ်က္ အုပ္စုအလိုက္ (၁၂) မ်ိဳးကြဲျပားလ်က္ရွိသည္။
ဣသေရလႏိုင္ငံ အစိုးရ
ဘီစီ ၁၀၂၅ ႏွစ္အထိ ဣသေရလ အမ်ိဳးသားတို႔၏ အစိုးရသည္ သီအုိကေရစီေခၚ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဘာသာေရးအုပ္ခ်ဳပ္မႈကိုက်င့္သံုးခဲ့သည္။ ေရွးဦးစြာ ေမာေရွက လူမ်ိဳးအုပ္စုမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္အုပ္ခ်ဳပ္ျပီးလွ်င္ ဘုရားသခင္၏ ပညတ္ေတာ္မ်ားကို ေဟာေျပာ၍ က်င့္၀တ္ႏွင့္ စည္းကမ္းကို လိုက္နာေအာင္ ထိန္းသိမ္းခဲ့ၾကသည္။
ေနာင္တြင္ လူမ်ိဳးအုပ္စုအလိုက္ တရားသူၾကီးမ်ား ခန္႔အပ္ထား၍ တရားသူၾကီးမ်ားက အမႈအခင္းမ်ား စီရင္ဆံုးျဖတ္ျခင္း၊ လုပ္ငန္းတာ၀န္ခြဲေ၀ျခင္း၊ ကြပ္ကဲျခင္းတို႔ကို တာ၀န္ယူခဲ့ၾကသည္။ ဣသေရလမ်ားသည္ အတန္းအစား မခြဲျခားပဲ အမ်ားစုေပါင္း လုပ္ကိုင္ေသာ ဘံုလုပ္ငန္းစနစ္ႏွင့္ အက်ိဳးစီးပြားကို အမ်ားကပင္ စုေပါင္းခံစားရသည့္ လူေနမႈစနစ္ကို တည္ေထာာင္က်င့္သံုးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ပိုင္းတြင္ အနာဂတ္ကို အျမင္ရသူမ်ားဟု ယံုၾကည္ၾကေသာ တမန္ေတာ္မ်ား ေပၚလာျပီး၊ ထုိတမန္ေတာ္မ်ား၏ ေဟာေျပာအုပ္ခ်ဳပ္မႈျဖင့္ စည္းလံုးညီညြတ္စြာေနထုိင္ခဲ့ၾကသည္။
ဣသေရလနန္းဆက္ေပၚေပါက္လာပံု
ဖီလစၥတင္း တို႔ကပါလက္စတုိင္းကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္လာသည္ ကိုသူရသတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ သူရဲေကာင္း ဆာဦးလ္ကရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံခုခံတိုက္ခိုက္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဆာဦးလ္ကို တမန္ေတာ္မ်ား၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ နန္းတင္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ဣသေရလ ႏိုင္ငံေပၚေပါက္လာျပီး ဆာဦးလ္ဘုရင္ ကပထမဆံုးမင္းအျဖစ္ အုပ္စိုးခဲ့သည္။ ဣသေရလတုိ႔၏ ဘာသာအယူ၀ါဒ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ မိမိတို႔လူမ်ိဳးတစည္းတလံုးတည္း ေနထုိင္ႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ ဣသေရလတို႔က တဆူတည္းေသာ ေယဟုိဗာဘုရားကိုသာ စြဲၿမဲစြာ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ၾကသည္။ ဣသေရလတို႔သည္ ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဘုရားကိုးကြယ္မႈကို မေရာယွက္ၾကေပ။ ဘုရင္မ်ားကိုလည္း ဘုရားအျဖစ္မကိုးကြယ္ၾကေပ။ ဘုရားသခင္ အလိုေတာ္က် ဘုရင္မ်ားက ျပည္သူတို႔ အက်ိဳးကို ေဆာင္ရမည္ဟုသာ ယံုၾကည္ၾကသည္။ ဣသေရလတုိ႔သည္ စာေပတြင္လည္း ကိုယ္ပိုင္စာေပ ကုိဖန္တီးခဲ့ၾကသူမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ဘီစီ ၁၄၀၀ ခန္႔၌ ေနာင္တြင္ ေရာမအကၡရာျဖစ္လာမည့္ မူလအကၡရာကို ဣသေရလတုိ႔ ကတီထြင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားက သက္ေသျပခဲ့သည္။ ပါလက္စတိုင္း၏ ေျမာက္ဘက္ရွိ ဣသေရလ တို႔ႏွင့္ အႏြယ္တူ လူမ်ိဳးမ်ား ေနေသာ ဂ်ဴဒါ ႏိုင္ငံကို ေဒဗစ္ဘုရင္ အုပ္စိုးသည္။ ဆာဦးလ္ဘုရင္၏ သားအစ္ရွဘလ္ ဘုရင္ကြယ္လြန္ေသာအခါ ဣသေရလႏုိင္ငံ ကေဒးဗစ္ဘုရင္ထံ သစၥာခံခဲ့သည္။
ေဒဗစ္ဘုရင္ ကြယ္လြန္ေသာအခါ ေဆာ္လမြန္ ဘုရင္နန္းတက္ခဲ့သည္။ ေဆာ္လမြန္သည္ ဥာဏ္ပညာ ထက္ျမက္၍ အျမင္က်ယ္သူတစ္ဦးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဣသေရလ ႏုိင္ငံတြင္ တိုးတက္မႈအမ်ား အျပားျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ေဆာ္လမြန္လက္ထက္တြင္ စီးပြားကုန္သြယ္ေရး ႏွင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈမ်ားကိုအားေပးျပီးလွ်င္ ကူးသန္းသြားလာေရး လမ္းမၾကီးမ်ားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေပးသည္။ ေဆာ္လမြန္ လက္ထက္တြင္ သတၱဳတူးေဖာ္မႈ ႏွင့္သတၱဳက်ိဳခ်က္မႈမ်ားထြန္းကားျပီးလွ်င္ အျပည္ျပည္ႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း ၀ယ္ေရးလည္း ထြန္းကားခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ေဆာ္လမြန္က ပင္လယ္နီတ၀ိုက္၌ ကုန္သြယ္မႈကို အားေပးရန္အတြက္ တီယာျပည္ ဟီရမ္ဘုရင္ ႏွင့္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ျပီးလွ်င္ ကုန္တင္သေဘၤာ အေျမာက္အျမားကုိလည္း တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ေဆာ္လမြန္တိုးခ်ဲ့လုပ္ကိုင္ေသာ စီမံကိန္းမ်ားမွာ ဇယားမကိုက္ခဲ့ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေဆာ္လမြန္၏ ႏိုင္ငံသည္ သယံဇာတပစၥည္းမ်ား ရွားပါးျပီးလွ်င္ တိုးခ့်ဲေသာ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ကုန္က်စရိတ္မွာလည္း အင္မတန္ၾကီးမားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ စီမံကိန္းမ်ား အတြက္ကုန္က်ေသာ စရိတ္မ်ားကို ႏိုင္ငံသားမ်ားထံမွ အခြန္ေကာက္ခံ၍ ျပည္သူတို႔အား အလုပ္ခိုင္းျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားက ေဆာ္လမြန္အေပၚ မေက်မနပ္ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ေဆာ္လမြန္ဘုရင္ ကြယ္လြန္ေသာအခါ ဣသေရလသည္ ယခင္ကဲ့သို႔ပင္ ေတာင္ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းဟု ႏွစ္ျခမ္းျပန္၍ ကြဲသြားျပီလွ်င္ ေျမာက္ပုိင္းက ဣသေရလ ႏုိင္ငံျဖစ္လာျပီး၊ ေတာင္ပိုင္းက ဂ်ဴဒါႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေအဒီ (၇၀) ေရာမလူမ်ိဳးတို႔က ေဂ်႐ုစလင္ျမိဳ႕ေတာ္ကို တုိက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးရာမွ ဂ်ဴးႏုိင္ငံ ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္။
ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔ရဲ႕ဘ၀
၁၉ ရာစုေနာက္ပိုင္းတြင္ ဇီယြန္၀ါဒေခၚ ဂ်ဴးအမ်ိဳးသားေရး၀ါဒကို ၾသစထရီးယား ႏိုင္ငံသား သီယုိဒုိးဟာဇ္က ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ ဇီယြန္၀ါဒ၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကမၻာအႏွံ႔ အျပားဂ်ဴးလူမ်ိဳးအတြက္ ပါလက္စတုိင္းေဒသတြင္ ႏုိင္ငံတည္ေထာင္ရန္ျဖစ္သည္။ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြားေသာ ပထမကမၻာစစ္အတြင္း အာရပ္တို႔က တူရကီတို႔ကို ပုန္ကန္ရာတြင္ ျဗိတိသွ်တို႔က အာရပ္တို႔ဘက္မွ ကူညီခဲ့သျဖင့္ ပါလက္စတုိင္းေဒသကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ျဗိတိသွ်ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး အာသာဂ်ိမ္းဘဲလ္ဖိုးက ေၾကျငာစာတမ္းတစ္ခုကိုထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထုိေၾကျငာစာတမ္းတြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ပါလက္စတိုင္းေဒသ၌ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတည္ေထာင္ေပး ႏုိင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သေဘာထားကို ျဗိတိသွ်အစိုးရက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
မၾကာမီ အာရပ္ႏွင့္ ဂ်ဴးအမ်ိဳးသားမ်ား၏ ပဋိပကၡမႈေပၚေပါက္လာကာ တေန႔တစ္ျခား ျပင္းထန္လာခဲ့ျပီး အၾကမ္းဖက္အဓိကရုဏ္းမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ သည္တြင္ ျဗိတိသွ်အစိုးရက စံုစမ္းေရးေကာ္မတီရွင္ တစ္ရပ္ကိုေစလႊတ္၍ပါလက္စတိုင္းေဒသတြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ား အေျခခ် ျခင္းကိုတားျမစ္ရာေရာက္သည့္ စကၠဴျဖဴစာတမ္းကို ၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ေလာ့ဒ္ပတ္စ္ဖီးလ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထိုေၾကျငာစာတမ္းသည္ ျဗိတိသွ် ႏွင့္ဂ်ဴးအမ်ိဳးသားတို႔၏ဆက္ဆံေရးတြင္ အတားအဆီးသဖြယ္ ျဖစ္လာသည္။ ဘဲလ္ဖိုးေၾကျငာစာတမ္းကိုလည္း ဆန္႔က်င္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္။ သုိ႔ျဖင့္ ထုိစကၠဴျဖဴစာတမ္းကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္သည့္ ေၾကျငာခ်က္တစ္ရပ္ ထုတ္ျပန္ရသည္။ ယင္းေၾကျငာခ်က္အရ ယခင္ကတားျမစ္ထားသည့္ ပါလက္စတိုင္း ေဒသအတြင္းသို႔ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ား ၀င္ေရာက္ အေျခခ်ျခင္းကို ျပန္လည္ခြင့္ျပဳခဲ့ရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္ တုိင္ေအာင္ အေ႐ွ႕ဥေရာပႏွင့္ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံတို႔မွ ဂ်ဴးမ်ားတျဖည္းျဖည္း ၀င္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ဆက္လက္၍ ၁၉၃၃ ခုႏွစ္၊ ဂ်ာမနီတြင္ ဟစ္တလာ အာဏာရရွိသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံႏွင့္ ဥေရာပအလယ္ပိုင္း ေဒသတို႔မွ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ပါလက္စတုိင္းေဒသသို႔ အလံုးအရင္ႏွင့္ ၀င္ေရာက္လာခဲ့သည္။ အာရပ္နယ္ေျမရွိ ျဗိတိသွ် စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ားႏွင့္ စူးအက္တူးေျမာင္းပတ္၀န္းက်င္ရွိ ျဗိတိသွ်စစ္အေျခခံစခန္းမ်ား လံုျခံဳေရးအတြက္ ျဗိတိသွ်တို႔သည္ အာရပ္တို႔ႏွင့္ ရင္းႏွီးမႈ ရရန္ အဖက္ဖက္မွၾကိဳးပမ္းခဲ့ျပီး ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔လာေရာက္အေျခခ်ျခင္းကို ကန္႔သတ္သည့္ စကၠဴျဖဴစာတမ္းတစ္ေစာင္ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔သည္ ျဗိတိသွ်အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေသာ စကၠဴျဖဴစာတမ္းကို မေၾကနပ္ေသာ္လည္း ၁၉၃၉ ခုႏွစ္၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီး စတင္ျဖစ္ပြားလာေသာအခါ စကၠဴျဖဴစာတမ္းျပႆနာကို ေခတၱေမ့ေပ်ာက္ထားရသည္။ ျဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ဘံုရန္သူနာဇီဂ်ာမနီကို တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ယင္းစစ္ၾကီးျပီးဆံုးေတာ့မွ ဂ်ဴးတို႔သည္ ျဗိတိသွ်အစိုးကို ျပင္းထန္စြာ ျပန္လည္တုိက္ခိုက္ၾကသည္။ ျဗိတိသွ် ဆန္႔က်င္ေရး ေျပာက္က်ားလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ဂ်ဴးေျမေအာက္ အဖြဲ႕အစည္းသံုးခုျဖစ္ေသာ ဟာဂါနာ၊ အာရ္ဂြန္ႏွင့္ စတန္းဂိုဏ္းတို႔က လုပ္ေဆာင္သည္။ တစ္ေန႔တစ္ျခား အေျခအေနတင္းမာလာ၍ ကုလသမဂၢမွ ေစလႊတ္သည့္ အဖြဲ႕၀င္(၁၁)ဦး ပါ၀င္ေသာ အထူးစံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္က ပါလက္စတုိင္းေဒသကို အာရပ္ႏုိင္ငံႏွင့္ ဂ်ဴးႏိုင္ငံဟူ၍ ခြဲေ၀ပိုင္းျခားေပးရသည္။ ေဂ်ရုစလင္ ေဒသကို ႏုိင္ငံတကာ အေစာင့္အေရွာက္ခံနယ္ေျမအျဖစ္ ထားရွိရန္ အဆိုျပဳခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံက ယင္းအဆုိျပဳ ခ်က္ကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ပါလက္စတိုင္းေဒသ၌ ဆူပူလႈပ္ရွားအၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ မင္းမဲ့စနစ္သ႑ာန္ လႊမ္းမိုးလာရာ၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ပါလက္စတိုင္းေဒသမွ ျဗိတိသွ်တပ္မ်ား ဆုတ္ခြာ၍၊ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔က မိမိတို႔၏ ေဒသကို လြတ္လပ္ေသာ အစၥေရးႏိုင္ငံ အျဖစ္ေၾကျငာခဲ့သည္။
ထုိေဒသတြင္ ယာယီအစိုးရဖြဲ႕စည္းျပီး ဂ်ဴးေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒဗစ္ဘင္ဂူရီယန္႔အား ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ ပါလက္စတုိင္းေဒသကို အစၥေရးႏုိင္ငံတည္ေထာင္လိုက္ျခင္းကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံတုိ႔က အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က လံု၀လက္မခံခဲ့သည့္ အျပင္၊ အာရပ္ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏိုင္ငံ၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ ဆီးရီးယား၊ လီဘာႏြန္၊ အီရတ္ ႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယား ႏုိင္ငံမ်ားက ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပကာ အစၥေရးႏိုင္ငံ ကို၀ိုင္း၀န္းတုိက္ခုိက္ၾက သည္အထိ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အထူးကိုယ္စားလွယ္ ေကာင့္ဘာနာေဒါ့တ္၏ ေစ့စပ္ေျဖရွင္းမႈေၾကာင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲရန္ သေဘာတူညီခဲ့ၾကသည္။ ေကာင့္ဘာနာေဒါ့တ္ လုပ္ၾကံခံရ၍၎၏ ရာထူးကို ဆက္ခံေသာ ရာလ္ဖိဘန္႔ခ်္လက္ထက္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အစၥေရးႏုိင္ငံက အာရပ္ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏိုင္ငံအပါ အ၀င္ ေဂ်ာ္ဒန္၊ လီဘာႏြန္၊ ဆီးရီးယား ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္ဆဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ကို ရိတ္ႏိုင္ငံပိုင္ ရုတ္စ္ကၽြန္းတြင္ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကသည္။ဤသို႔ျဖင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ား သည္ကမၻာ့ေျမပံုေပၚတြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတုိ႔အတြက္ ေနရာတစ္ေနရာ ရေအာင္ၾကိဳးစား အားထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
အစၥေရးသမၼတႏုိင္ငံ
အစၥေရး သမၼတႏိုင္ငံသည္ အေရွ့အလယ္ပိုင္းေဒသ၌ ေျမာက္လတၱီတြဒ္ ၂၉ ၂၈ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ႏွင့္ ၃၃ ၁၄ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ၾကား၊ အေရွ့ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၃၄ ၂၅ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ႏွင့္ ၃၅ ၃၂ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ အၾကားတြင္တည္ရွိသည္။ အစၥေရးႏုိင္ငံ ေျမာက္ဖက္တြင္ လီဘာႏြန္ႏုိင္ငံ၊ အေရွ့ေျမာက္ဖက္တြင္ ဆီးရီးယားႏုိင္ငံ၊ အေရွ့ဖက္တြင္ ေဂ်ာ္ဒန္ႏုိင္ငံ၊ ေတာင္ဖက္တြင္ အကၠဘာပင္လယ္ေကြ႕၊ အေနာက္ေတာင္ဖက္တြင္ အာရပ္ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏုိင္ငံ၊ အေနာက္ဖက္တြင္ ေျမထဲပင္လယ္တို႔၀န္းရံလ်က္ရွိသည္။
ေျမမ်က္ႏွာျပင္ ပထ၀ီအေနအထားအရ အစၥေရးႏုိင္ငံကို ေလးပိုင္းခြဲျခားထားသည္။ ၎တို႔မွာ-
၁။ ေတာင္တန္းေဒသ
၂။ ကမ္းေျခလြင္ျပင္ေဒသ
၃။ ကႏၱာရေဒသ
၄။ ျမစ္၀ွမ္းေဒသ တုိ႔ျဖစ္သည္။
ေတာင္တန္းေဒသမွာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ရွိ၍ ဂယ္လီလီ၊ ဂ်ဴဒါႏွင့္ ဆမာရီရာေဒသမ်ား ပါ၀င္ျပီး အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေပ ၄၀၀၀ခန္႔ျမင့္မားသည္။ ကမ္းေျခလြင္ျပင္ေဒသမွာ အလယ္ပိုင္းတြင္ျဖစ္၍၊ ဂါဇာေရလက္ၾကားမွ အက္စ္ဒေရလြန္-လြင္ျပင္အပါအ၀င္ အာခ္ရာျမိဳ႕ေျမာက္ပိုင္းအထိ က်ယ္ျပန္႔သည္။ သဲကႏၱာရေဒသမွာ ဘာရွီဘာျမိဳ႕ ေတာင္ပိုင္းမွ အကၠဘာ ပင္လယ္ေကြ႕အထိ က်ယ္၀န္းသည့္ တရိဂံ ပံုသ႑ာန္ရွိေသာနီေဂ့ေဒသျဖစ္သည္။ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္၀ွမ္းေဒသတြင္ ဟူလာေဒသ၊ တိုင္တီးရီးယပ္စ္ေဒသႏွင့္ ပင္လယ္ေသ အေနာက္ေတာင္စြန္းေဒသမ်ား ပါ၀င္သည္။
ႏုိင္ငံအက်ယ္အ၀န္း စတုရန္းမိုင္ေပါင္း (၇၉၉၃) ခန္႔ရွိသည္။အစၥေရးႏိုင္ငံသည္ ပူအုိက္ေျခာက္ေသြ႕ေသာ ရာသီဥတုႏွင့္ ေဆာင္းရာသီ မိုးရြာေသာ ေျမထဲပင္လယ္ရာသီ ဥတုမ်ိဳးရွိသည္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအပူခ်ိန္မွာ ၄၀ ဒီဂရီဖာရင္ဟုိက္မွ ၁၀၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္အတြင္း ရွိသည္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ ခ်ိဳင့္၀ွမ္းေဒသမ်ားတြင္ အပူရွိန္လြန္စြာ ျပင္းထန္ျပီး ၁၀၀ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟုိက္ေက်ာ္သည္။ မိုးေရခ်ိန္မွာ ေဒသတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု လြန္စြာကြာျခားသည္။ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ဂယ္လီလီ အထက္ပိုင္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ပွ်မ္းမွ် မိုးေရခ်ိန္ လက္မ ၄၀ ေက်ာ္ရြာသြန္းသည္။ ေတာင္ဖက္စြန္းရွိ အီလတ္ျမိဳ႕တြင္ ၄ လက္မခန္႕သာရြာသြန္းသည္။ ေဆာင္းရာသီတြင္ ေဂ်ရုစလင္ျမိဳ႕၌ ဆီးႏွင္းမ်ားလက္မေပါင္းမ်ားစြာ ထူထပ္ေအာင္ က်ဆင္းသည္။ ဂယ္လီလီ ထက္ပိုင္းတြင္မူ ေပေပါင္းမ်ားစြာထူထပ္ေအာင္က်ဆင္းသည္။
အစၥေရးျမိဳ႕ေတာ္မွာ တဲလ္အဗစ္ ျဖစ္သည္။ ထင္ရွားေသာျမိဳ႕ၾကီးမ်ားမွာ ဟုိင္ဖာ၊ ေဂ်ရုစလင္၊ ဘာရွီဘာ၊ အက္ရွ္ေဒါ့ဒ္၊ အက္ရွ္ကလြန္ ႏွင့္ ေလာ့ဒ္ျမိဳ႕တုိ႔ျဖစ္သည္။ ေမာ္ေတာ္ကားလမ္းမွာ မိုင္ေပါင္း (၂၅၀၀) ခန္႔ရွိသည္။ အီလတ္ျမဳ႕မွ ဟုိင္ဖာျမိဳ႕ထိ ေဖာက္လုပ္ထားေသာ လမ္းမၾကီးသည္ ပင္လယ္နီ နွင့္ ေျမထဲပင္လယ္ကို ဆက္သြယ္ထား၍ အစၥေရးႏိုင္ငံ၏ စူးအက္တူးေျမာင္းဟု တြင္သည္။ မီးရထားလမ္းမွာ မုိင္ေပါင္း (၄၅၄) မိုင္မွ် ရွိသည္။ ေရေၾကာင္းလမ္းမွာ အဓိက သေဘၤာဆိပ္သံုးခု ရွိသည္။ ေခတ္မီ၍ အၾကီးက်ယ္ဆံုးေသာ ဆိပ္ကမ္းမွာ ဟုိင္ဖာသေဘၤာဆိပ္ျဖစ္သည္။ဇင္းမ္ ေရေၾကာင္းကုမၸဏီ သည္ အစၥေရးႏုိင္ငံ၏ အၾကီးဆံုးေသာ သေဘၤာဆိပ္ကုမၸဏီျဖစ္သည္။ ကုန္သြယ္သေဘၤာမ်ားကို အစဥ္တိုးခ်ဲ႕လ်က္ရွိသည္။ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္တြင္စတင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ အက္ရွ္ေဒါ့ဒ္သေဘၤာဆိပ္သည္ နီေဂ့ေဒသမွ ထြက္ေသာ တြင္းထြက္ပစၥည္းမ်ားကို တင္ပို႔ရာ သေဘၤာဆိပ္လည္း ျဖစ္သည္။ တတိယသေဘၤာဆိပ္မွာ အစၥေရးႏိုင္ငံ ေတာင္ဖက္စြန္းရွိ အီလတ္ျမိဳ႕တြင္တည္ရွိ၍ အာရွ၊ အာဖရီက ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ကုန္သြယ္သည့္သေဘၤာဆိပ္ ျဖစ္သည္။
အစၥေရးႏုိင္ငံ၏ ျပည္ပေလေၾကာင္း သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အဲလ္အဲလ္ ေလေၾကာင္းကုမၸဏီက ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိျပီး ႏုိင္ငံတကာ ေလေၾကာင္းကုမၸဏီ(၁၄) ခုႏွင့္ဆက္သြယ္ထားသည္။ တဲလ္အဗစ္ျမိဳ႕အနီးရွိ ေလာ့ဒ္ျမိဳ႕တြင္ ႏုိင္ငံတကာေလဆိပ္ ရွိသည္။ ျပည္တြင္းေလေၾကာင္းသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အဲလ္အဲလ္ေလေၾကာင္း ကုမၸဏီ၏ ဌာနခြဲျဖစ္ေသာ အာကီယာက ေဆာင္ရြက္သည္။ ျပည္တြင္းေလဆိပ္မ်ားမွာ ဟုိင္ဖာ၊ ေဂ်ရုစလင္၊ ဂယ္လီလီ၊ ဟာဇ္လီယာ၊ မဆာဒါႏွင့္ အီလတ္တို႔ျဖစ္သည္။
အစၥေရး လူဦးေရ သံုးသန္း အနက္ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္သည္။ က်န္လူဦးေရမွာ အာရပ္လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္သည္။ ဟီဘရူး ႏွင့္အာရပ္ဘာသာစကားတို႔သည္ တရား၀င္ရံုးသံုး ဘာသာစကားမ်ားျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကား ကိုစီးပြားေရးရာ ကိစၥမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသည္။ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာမွာ ရဟူဒီ ဘာသာ၊ အစၥလာမ္ ဘာသာႏွင့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာတုိ႔ ျဖစ္သည္။
လြတ္လပ္ေရးကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ရရွိျပီး ၊ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁၁ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂၢ၀င္ႏိုင္ငံျဖစ္လာသည္။ ၎တို႔အလံမွာ အျဖဴခံေပၚတြင္ အလ်ားလိုက္ အျပာစင္းႏွစ္ခု အထက္ေအာက္ပါရွိျပီး အလယ္တြင္ ေဒးဗစ္ဘုရင္၏ တံဆိပ္ျဖစ္ေသာ ေထာင့္ေျခာက္ခုပါ ၾကယ္ပြင့္ပါရွိသည္။ ကုလသမဂၢအျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကေလးမ်ား ပညာေရး ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႕ ႏွင့္ ကုလသမဂၢျငိမ္းခ်မ္းေရး ကြပ္ကဲၾကီးၾကပ္ေရး အဖြဲ႔မ်ားထားရွိကာ ႏုိင္ငံတာကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ထားသည္။
စီးပြားေရး
အစၥေရးႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးမွာ ႏုိင္ငံပိုင္ႏွင့္ ပုဂၢလိကပိုင္တို႔ ေပါင္းစပ္ေရာေႏွာလ်က္ ရွိသည္။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျဖင့္လုပ္ကိုင္ေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားလည္း ရွိသည္။ ျပည္တြင္း အဓိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမွာ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းျဖစ္သည္။ ကမၻာအႏွံ႔အျပားရွိ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးအဖြဲ႕မ်ားက ေငြေၾကးလက္ေဆာင္ေပးျခင္းျဖင့္၎၊ အစၥေရးအစိုးရထံမွ စာခ်ဳပ္မ်ား ကို၀ယ္ယူျခင္းအားျဖင့္ ၎အစၥေရးႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးကို ကူညီေထာက္ပံ့ၾကသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ေထာက္ပံ့ေငြႏွင့္ ကုလသမဂၢ အတတ္ပညာဆုိင္ရာ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကိုလည္း ရရွိခဲ့သည္။ အစၥေရးေပါင္ေငြကို ေငြေၾကးအျဖစ္ အသံုးျပဳသည္။
၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ကုလသမဂၢခန္႔မွန္းေျခစာရင္း အရ တမ်ိးသားလံုး၏ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ တန္ဖိုးစုစုေပါင္းမွာ အစၥေရးေပါင္ ၁၈၉၀ ကုေဋတန္ဖုိးရွိသည္။သယံဇာတ အဓိကတြင္းထြက္ ပစၥည္းမ်ားမွာ ပိုတက္ရွိႏွင့္ ဘရိုမင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ျပင္ ေရနံ ၊စိန္၊ ေၾကးနီ၊ ေဖာ့စ္ဖိတ္၊ မင္းဂနီးစ္၊ သံရုိင္း၊ ဆား၊ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕၊ လေခ်းတုိ႔ကိုတူးေဖာ္ရရွိသည္။ အဓိက စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမွာ ေရွာက္၊ သံပုရာ ႏွင့္ စပ်စ္စိုက္ပ်ိဳးေရး တုိ႔ျဖစ္သည္။ သံလြင္၊ ေဆး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ ငွက္ေပ်ာ ၀ါဂြမ္း၊ ၾကံ၊ အာလူး၊ ေျမပဲတုိ႔ကိုလည္း စီးပြားျဖစ္ စုိက္ပ်ိဳးသည္။ စုိက္ပ်ိဳးေရးတြင္ ေရသြယ္ယူစုိ္က္ပ်ဳိးျခင္းႏွင့္ အေျခာက္စုိက္ပ်ိဳးျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။
သုိးႏြား ကိုစီးပြားျဖစ္ေမြးျမဴၾကသည္။ သိုးကိုအသားစားရန္အတြက္ႏွင့္ သိုးေမြးအတြက္ သီးသန္႔ေမြးျမဴသည္။ ေျမထဲပင္လယ္၊ ပင္လယ္နီ ႏွင့္ အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာတို႔တြင္ စနစ္တက် ငါးဖမ္းျခင္းအျပင္ ကင္နာရက္အုိင္ႏွင့္ ေရကန္ၾကီးမ်ားကို တူး၍လည္း ငါးေမြးျမဴေရးကို လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ စိန္၊ လယ္ယာထြက္ကုန္ပစၥည္းမ်ား၊ စားကုန္ေသာက္ကုန္မ်ား၊ ဓာတ္သတၱဳပစၥည္းမ်ား၊ တြင္းထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ စက္မႈလုပ္ငန္းထြက္ ကုန္မ်ားကို ျပည္ပသို႔တင္ပို႔သည္။ စက္မႈလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ ကုန္ၾကမ္းမ်ား၊ စက္ပစၥည္းမ်ား၊ ေရနံထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ စားကုန္ေသာက္ကုန္မ်ား ၊ စုိက္ပ်ိဳးေရးဆုိင္ရာ ပစၥည္းမ်ား ၊ ေဆာက္လုပ္ေရး ပစၥည္းမ်ား၊ ယာဥ္ႏွင့္ယာဥ္အပိုပစၥည္းမ်ား၊ သေဘၤာမ်ား ႏွင့္ေလယာဥ္ပ်ံမ်ားကို ျပည္တြင္းသို႔တင္ပို႔ တင္သြင္းသည္။
ပညာေရး
အသက္ ၅ ႏွစ္မွ ၁၄ ႏွစ္အတြင္း ကေလးမ်ားအတြက္ အခမဲ့ မသင္မေနရ ပညာေရးစနစ္ ျပ႒ာန္းထားသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာမွာ အဓိကႏိုင္ငံျခားဘာသာျဖစ္ျပီး အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ျပင္သစ္ဘာသာကိုသင္ၾကားသည္။ ဂ်ဴးဘာသာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ဟီးဘရူးဘာသာကို သင္ၾကားျပီး အာရပ္ဘာသာ သင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ အာရပ္ဘာသာကို သင္ၾကားေစသည္။ ဟီဘရူးဘာသာ သင္ေက်ာင္း ၄၉၈၂ ေက်ာင္း ရွိသလို၊ အာရပ္ဘာသာသင္ ေက်ာင္း ၃၇၄ ေက်ာင္းခန္႔ရွိသည္။ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ တဲလ္အဗစ္ တကၠသုိလ္၊ ေဂ်ရုစလင္တကၠသိုလ္၊ ရာမတ္ဂန္ဘာအီလန္ ဘာသာေရးတကၠသိုလ္၊ ဟုိင္ဖာစက္္မႈတကၠသုိလ္၊ ရက္ဟုိေဗာက္၀ီးဇ္မင္းသိပၸံတကၠသိုလ္တုိ႔ရွိသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား အတြက္အသက္ (၁၄) ႏွစ္မွစ၍ေက်ာင္းပိတ္ခ်ိန္တို႔ကို အထူးအသံုးျပဳခါ စစ္ပညာသင္ၾကားေစ သည္။ လက္နက္ကိုင္၍ စစ္ပညာ အေျခခံကို သင္ၾကားျပသည္မွလြဲ၍ အျခားသင္ၾကား သည္မွာ စေကာက္သင္တန္းႏွင့္ ဆင္တူရိုးမွားမ်ားျဖစ္သည္။
က်န္းမာေရး
ျပည္သူ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီးဌာနက တာ၀န္ယူသည္။ ဟစ္စတာဒရုဒ္ျမိဳ႕တြင္ ကူပတ္ဟုိလင္ က်န္းမာေရးအာမခံ ရန္ပံုေငြအသင္းသည္ အစၥေရးႏုိင္ငံ၏ အၾကီးမားဆံုးေသာ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။ ထုိအဖြဲ႕အစည္းက ေဆးရံုမ်ား၊ ေဆးေပးခန္းမ်ား၊ ေဆးဆိုင္မ်ား၊ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား၊ မိခင္ႏွင့္ ကေလးေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕မ်ား ႏွင့္ ေဆးဖက္ဆုိင္ရာ သုေတသနဌာနတုိ႔ကို ဖြင့္လွစ္ထားသည္။
ကာကြယ္ေရး
ႏုိင္ငံေတာ္ စစ္မႈထမ္း ဥပေဒအရ အသက္၁၈ မွ ၂၆ ႏွစ္အတြင္း အမ်ိဳးသားတုိင္း ၂ႏွစ္ႏွင့္ ေျခာက္လစစ္မႈထမ္းရျပီး၊ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးေသာ အမ်ိဳးသမီးတုိင္း ၂ ႏွစ္ စစ္မႈထမ္းရသည္။ အစၥေရးတပ္မေတာ္တြင္ သံုးမ်ိဳးသံုးစားရွိသည္ ……..
၁။ အၿမဲတမ္္းစစ္တပ္(Regular Army)
တပ္မေတာ္သားအျဖစ္ အမႈထမ္းေနၾကေသာ အင္အားျဖစ္သည္။
၂။ ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္း(National Service)
အရြယ္ေရာက္သူတိုင္း စစ္ထဲမ၀င္မေနရ ဥပေဒအရ ေခတၱတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ ရသူမ်ားျဖစ္ျပီး၊ တာ၀န္ျပီးဆံုးခ်ိန္တြင္ အၿမဲတတမ္းတပ္သို႕ ၀င္ေရာက္သူမ်ားမွ အပ က်န္သူမ်ား အရပ္သားအျဖစ္သို႔ ျပန္ေရာက္ၾကသည္။
၃။ အရံစစ္တပ္(Reserve Service)
ျပည္သူ႕စစ္မႈထမ္းျပီးဆံုးသူမ်ား၊ ၎ျပင္ျပည္သူ႕စစ္မႈထမ္းအတြက္ ေခၚယူရန္ အသက္ပိုင္းေက်ာ္လြန္ျပီးသူမ်ားအားလံုးသည္ အရံတပ္စစ္မႈထမ္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ေယာက်ၤား (၄၉) ႏွစ္၊ မိန္းမ (၃၄) ႏွစ္ထက္ အသက္ေက်ာ္လွ်င္ စစ္အတြင္းမွလြဲ၍ စစ္မႈထမ္းမေခၚႏိုင္ေပ။
ထိုသံုးမ်ိဳးမွာ အရြယ္ေရာက္ေသာ (၁၈) ႏွစ္မွစ၍ တုိင္းသူျပည္သား ေယာက်ၤား-မိန္းမမ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။ ခေလးမ်ားအတြက္ (၁၄) ႏွစ္မွစ၍ ေက်ာင္းပိတ္ခ်ိန္တို႔ကို အထူးအသံုးျပဳကာ စစ္ပညာသင္ၾကားေစသည္။
အုပ္ခ်ဳပ္မႈ
လြတ္လပ္ေသာ သမၼတႏိုင္ငံအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ နက္ဆက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ႏုိင္ငံေရး အာဏာရွိသည္။ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းမွာ ေလးႏွစ္ျဖစ္ျပီး အဖြဲ႕၀င္ ၁၂၀ ကို ျပည္သူလူထုက အခ်ိဳးက ကုိယ္စားလွယ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္သည့္ စနစ္ျဖင့္ ေရြးေကာက္တင္္ေျမႇာက္ရသည္။ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ႏွင့္ ၀န္ၾကီးအဖြဲ႕ပါ၀င္ေသာ အစိုးရအဖြဲ႕သည္ လႊတ္ေတာ္ကို တာ၀န္ခံရသည္။ လႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ေသာ ငါးႏွစ္သက္တမ္းရွိ သည့္ သမၼႏိုင္ငံ၏ အၾကီးအကဲျဖစ္သည္။ အစၥေရးႏုိင္ငံတြင္အကၡရာတင္ထားေသာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ သီးျခားမရွိေပ။ ပါလီမန္သည္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုေရးဆြဲျပ႒ာန္း ရန္ အဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို ပယ္ခ်ခဲ့ျပီး သီးျခားဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းရင္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းျဖစ္ေပၚလာမည့္ ဖဲြ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ ထားရွိေရးကို မဲေပးဆံုးျဖတ္ၾကသည္။
အစၥေရးကာကြယ္ေရး ၀န္ၾကီးဌာနကို အတြင္း၀န္မ်ားရံုးႏွင့္ (General Staff) ရံုးဟူ၍ ႏွစ္ေနရာခြဲထားသည္။ အတြင္း၀န္မ်ားရံုးတြင္ အရံတပ္စစ္မႈထမ္းမ်ား အမႈထမ္းလ်က္ ဘ႑ာေရးဌာန၊ လူအင္အားဌာန၊ စစ္လက္နက္ပစၥည္း၀ယ္ယူမႈဌာန၊ စစ္ဘက္စက္မႈလက္မႈ ထုတ္လုပ္ေရးဌာန၊ ရွာေဖြစီမံေရးဌာန၊ ေထာက္ပ့ံေရး၀ယ္ယူမႈဌာန၊ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန၊ လူငယ္္ဌာန၊ တရားေရးဌာန စသည္တုိ႕ရွိသည္။ General Staff ရံုးတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ား အမႈထမ္းလ်က္ စစ္ဦးစီးဌာန၊ စစ္ေရးခ်ဳပ္ဌာန၊ စစ္ေထာက္ခ်ဳပ္ဌာန၊ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမ်ား ရွိၾကျပီး စစ္ဆင္ေရး၊ ဖြဲ႕စည္းေရးတပ္မ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေထာက္ပံ့ေရး၊ ေလ့က်င့္ေရးစသည့္ ဌာနခြဲမ်ား တပ္အမ်ိဳးအစားလုိက္၍ ခြဲျခားထားရွိသည္။ အတြင္းမ်ားရံုး သည္အရပ္သားမ်ား ႏွင့္တုိက္ရုိက္သက္ဆိုင္ျပီး အရံစစ္မႈထမ္းမ်ား အမႈထမ္းလ်က္၊ General Staff မွာ စစ္ဘက္၊ တပ္မေတာ္ဘက္ႏွင့္ တုိက္ရုိက္ပတ္သက္ေသာ ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီး၏ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူလုပ္ကိုင္ရသည္။ ထို႕အျပင္အခ်ိဳ႕ဌာနမ်ားျဖစ္ေသာ စစ္လက္နက္ပစၥည္း၀ယ္ယူေရး ဌာန၊ ေထာက္ပံ့ေရး၀ယ္ယူမႈဌာနႏွင့္ လူငယ္ဌာနတုိ႕၏ ဌာနမႈးမ်ားမွာ ယူနီေဖာင္း၀တ္ စစ္မႈထမ္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
အင္အားနည္းေသာ္လည္းစြမ္းအားမနည္းပါ
အစၥေရးတပ္မေတာ္
သဲကႏၱာရ ႏွင့္ ေက်ာက္ေျမမ်ားျဖင့္သာ ျပည့္လႊမ္းေနေသာတည္ေနရာ။ ႏုိင္ငံအက်ယ္ အ၀န္းအားျဖင့္စတုရန္းမုိင္ေပါင္း ၈၀၀၀ ခန္႔သာရွိေသာ အစၥေရးျပည္။ လူဦးေရ ၂ သန္းေက်ာ္မွ်ျဖင့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၊ေမလတြင္ ျဗိတိသွ်တို႔၏ ပါလက္စတုိင္းျပည္ ဘုရင္ဒိတ္ထရီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရုပ္သိမ္းလိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ လြတ္လပ္ေရး ေၾကျငာႏုိင္ခဲ့သည္။
လြတ္လပ္ေရးမရမီကပင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) အတြင္း ျဗိတိသွ်တို႔၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားကို ေတာ္လွန္ခဲ့ၾကသည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ႏုိင္ငံကဲ့သို႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ႏုိင္ငံေရးလႈံ႕ ေဆာ္မႈမ်ားျပဳခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေရး ပဋိပကၡမ်ားရွိခဲ့သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက ပထမ မဟာမိတ္တပ္မ်ား လက္ေအာက္ခံဂ်ဴးတပ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရာ၊ ထုိစဥ္က အေဆာက္အအံု ၾကီးမားေနျပီျဖစ္ေသာ ဟာဂါနာေခၚ ေျမေအာက္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္သို႔ အမ်ားအျပား ၀င္ေရာက္သြားၾကျပီး ျဗိတိသွ်တို႔အား အေႏွင့္အယွက္ အျမဲေပးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး အေမရိကန္ျပည္၏ အကူအညီျဖင့္ ဂ်ူးမ်ား၏ လြတ္လပ္ေသာႏုိင္ငံ တည္ေဆာက္ေရးကိစၥကို ျဗိတိသွ်တုိ႔က ကုလသမဂၢအေရာက္ ပို႔ေပးရသည္ အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ သို႔ျဖင့္ ျဗိတိသွ်တုိ႔က ပါလက္စတုိင္းျပည္မွ ထြက္ခြာေပးသြားရသည္။ ယင္းသို႔ အစၥေရးႏုိင္ငံတြင္ လြတ္လပ္ေရးရရွိေအာင္ စြမ္းေဆာင္ခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မွာ ဆုိရွယ္လစ္ပါတီ အင္အားစုၾကီးမားေသာ (Histadruth) ေခၚ (General Federations of Labour) အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ၾကီး ျဖစ္သည္။ ထုိစဥ္က အစၥေရးႏုိင္ငံတြင္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ေပါင္းစံု ပါ၀င္လ်က္ရွိသည္။ မာပိုင္းဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၊ ဘာသာေရးပါတီ၊ တုိးတက္ေရးပါတီ၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္မူ တသီးတျခားစီ ပါတီအမည္ျဖင့္ ၀င္ေရာက္ၾကသည့္ လႊတ္ေတာ္၏ အမတ္ဦးေရကို တြက္ခ်က္ရာတြင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အမတ္ဟူ၍ မေခၚဆိုေပ။ ဆိုင္ရာပါတီ၏ အမည္ျဖင့္သာ ေခၚဆုိေရတြက္သည္။ အလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီတြင္သာ ပါတီအသီးသီးမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ထည့္သြင္းထားသည္။
မာပိုင္းဆုိရွယ္လစ္ပါတီသည္ အင္အားၾကီးမားဆံုးျဖစ္လ်က္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ၾကီး၏ ၾကိဳးကိုင္ ပါတီျဖစ္ခဲ့သည္။ အစိုးရအဖြဲ႕တြင္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ၾကီး၊ ဘ႑ာေရး၀န္ၾကီး၊ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီး၊ အလုပ္သမား၀န္ၾကီး စသည္ျဖင့္ လူမ်ားစုမွာ မာပိုင္းပါတီမွျဖစ္သည္။ က်န္ရွိေသာ ရဲဌာန၀န္ၾကီး၊ သာသနာေရး၀န္ၾကီး၊ ခရီးလမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီး ေနရာတို႔ကို လူနည္းစုပါတီမ်ားက ရရွိၾကသည္။ အစၥေရးျပည္အစိုးရသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏိုင္ငံအေရးၾကိဳးပမ္းမႈျဖင့္ ျပည္သူျပည္သားတုိ႔၏ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွအာဏာကိုရရွိ၍ တက္ေရာက္လာေသာ အစိုးရျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္အမ်ား ျပည္သူတုိ႔၏ ေကာင္းစားေရး၊ တုိင္းျပည္၏ စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႔တြင္ ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ အဖြဲ႕အစည္းတုိ႔ျဖင့္ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္လာခဲ့သည္။ ထုိ၀ါဒမွာ အစၥေရးတို႕အား ႏုိင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ ေၾကျငာႏုိင္ေအာင္ အားေပးအားေျမာက္လုပ္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြက္ သေဘာက်ေသာ၀ါဒမဟုတ္ေပ။ အေမရိကန္ျပည္တြင္ ဂ်ဴးလူဦးေရ (၆)သန္းမွ်ရွိရာ အစၥေရးျပည္၏ လူဦးေရထက္(၃) ဆရွိသည္။ စက္မႈလက္မႈ တည္ေထာင္ျခင္း တြင္ ခ်မ္းသာေသာ အေမရိကန္ဂ်ဴးမ်ား၏ အကူအညီမွာ ေသာ့ခ်က္ၾကီးပင္ျဖစ္သည္။ တည္ေထာင္ထားေသာ စက္ရံုၾကီးမ်ားတြင္ ၎ဂ်ဴးမ်ား၏ ေငြပင္ေငြရင္း (၄၉) ရာခိုင္ႏႈန္းပါရွိသည္။ ထုိစဥ္က အေမရိကန္အစုိးရသည္ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားကို စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးေထာက္ပံ့ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည္ကို အစၥေရးက အျပင္းအထန္ကန္႔ကြက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ အာရပ္ႏုိင္ငံတို႔ကလည္း အစၥေရးျပည္သည္ ကြန္ျမဴနစ္ႏွင့္ နီးစပ္ေသာ၀ါဒ ထားရွိသည္ဟု ၀င္ေရာက္တုိက္ခိုက္ၾကစဥ္က အေၾကာင္းျပခဲ့ဘူးသည္။ ႏုိင္ငံေပါးခ်ဳပ္ အစည္းအေ၀းမ်ားတြင္လည္း အစၥေရးတုိ႔က အေမရိကန္ဘက္က အျမဲတမ္းမ်က္စိမွိတ္ ေထာက္ခံသည္မဟုတ္၊ ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ေခါင္းေဆာင္အေတာ္ မ်ားမ်ားက ေခါင္းမာေသာ အစၥေရးကိုသေဘာက်ေနသည္မဟုတ္ေပ။
ဟာဂါနာေခၚ ေျမေအာက္ ေတာ္လွန္ေရးတပ္သည္ အစၥေရး ကာကြယ္ေရး တပ္ (Israel Defence Army) အျဖစ္သုိ႔ လြတ္လပ္ေရးရသည့္ အခ်ိန္မွာပင္ ေျပာင္းလဲလာသည္။ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ကို အေျခခံ၍ တည္ေဆာက္ခဲ့ရေသာ တပ္မေတာ္တြင္ ထုိေတာ္လွန္ေရးတပ္၏ ေခါင္းေဆာင္ခဲ့သူမ်ားပင္ ဦးစီးခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးေၾကျငာသည္ ႏွင့္တျပိဳင္နက္ ေဘးပတ္လည္၀ိုင္းေနေသာ အာရပ္ႏုိင္ငံအားလံုးက အစၥေရးျပည္ကို စစ္ေၾကျငာ တုိက္ခိုက္ၾကရာ၊ လူဦးေနတသန္းမွ်ပင္ မရွိေသးေသာ ႏုိင္ငံသည္ သန္းေပါင္း (၄၀) မွ်ရွိေသာ အာရပ္ႏုိင္ငံတို႔ႏွင့္ ၁၉၄၈-၄၉ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ အေတာ္ပင္မမွ်မတ ခုခံတုိက္ခုက္ခဲ့ရသည္။ ျဗိတိသွ် ႏွင့္တုိက္ခိုက္ရန္ ေျမေပၚေျမေအာက္ စုေဆာင္းထားေသာ အစၥေရးတပ္မ်ားမွာ လက္နက္အၾကီးစားဟူ၍မရွိ၊ ခ်က္ကိုစလိုေဗးကီးယားမွ ၀ယ္ယူထားေသာ ရိုင္ဖယ္ေသနတ္ႏွင့္ ေမာတာအခ်ိဳ႕သာရွိသည္။ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားက လက္နက္ၾကီး၊ငယ္၊ တင့္ကားမ်ား၊ သံခ်ပ္ကာကားမ်ား ေလတပ္မ်ား ပါ၀င္သည့္ စစ္သည္အင္အား ငါးေသာင္းျဖင့္ စတင္တုိက္ခိုက္သည္။ တစ္ႏုိင္ငံအတြင္း တစ္ႏုိင္ငံအေတာ္ပင္ ၀င္ေရာက္မိခ်ိန္တြင္ ကုလသမဂၢ၏ စစ္ရပ္စဲေရး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္သက္သာရာရသြားသည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ အစၥေရးတို႔သည္ နယ္ျခားလံုျခံဳေရးကို အထူးဂရုျပဳလ်က္ရွိၾကသည္။ စစ္တပ္မ်ားလည္း နယ္ျခားေဒသမ်ားတြင္ အလံုးအရင္းျဖင့္ထားရွိေလ့က်င့္ေစခဲ့သည္။
အာရပ္ႏုိင္ငံတုိ႔ဘက္မွလည္း အစၥေရးျပည္ကို ဘယ္ေတာ့မွ အသိအမွတ္ မျပဳဟုေၾကျငာထားသည္။ အစၥေရးတပ္မေတာ္ (Israel Defence Army) မွာ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္၊ ေလတပ္မ်ားကို နာမည္တစ္ခုတည္းျဖင့္ေခၚဆိုထားျခင္းျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေရးရ သည့္ႏွစ္မွာပင္ ေယာက်ၤားမိန္းမ အရြယ္ေရာက္သူတိုင္း စစ္ထဲမ၀င္မေနရ ဥပေဒ (National Service Act) ထုတ္ျပန္၍ တုိင္းသူျပည္သားတုိင္း စစ္မႈထမ္းၾကရသည္။ လြတ္လပ္ေရးရသည့္ အခ်ိန္မွ (၃) ႏွစ္အတြင္း လူဦးေရ (၂) ဆမွ်ျဖစ္လာေအာင္ ႏုိင္ငံေပါင္း (၅၀) ေက်ာ္မွ အစုလိုက္အျပံဳလုိက္ ၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားကို ညီညြတ္ေသာလူမ်ိဳး တမိ်ဳးတစားတည္း ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့သည္။ ခိုကိုးရာမဲ့၍၎ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ၎၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားကို ဘာသာစကားႏွင့္ ေျပာင္းလဲလာေသာ ႏိုင္ငံကိုလိုက္၍ တပ္တည္ေထာင္ေပးမိျခင္းမရွိရ ေလေအာင္ ေရွာင္ရွားလ်က္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ဂ်ဴးႏုိင္ငံဟူ၍သေဘာတရား၀င္လာေအာင္ ေရာေထြး ထည့္သြင္းေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈကို တသားတည္းျဖစ္ေစရန္စီမံထားႏုိင္ခဲ့သည္။
စစ္မႈထမ္း အက္ဥပေဒ
အစၥေရးျပည္သည္ ကမၻာအရပ္ရပ္မွ ေဒသဓေလ့ေပါင္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားေျပာင္း လာ၍ ႏုိင္ငံတည္ေထာင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိႏုိင္ငံေပါင္း ၅၄ ႏုိင္ငံမွေျပာင္းလာသည့္ လူဦးေရကို ဘာသာစကားတခုတည္း၊ ယဥ္ေက်းမႈတရပ္တည္း အျဖစ္သို႔ေရာက္ေအာင္ ေျပာင္းလဲေရးမွာ လြယ္ကူေသာ အလုပ္မဟုတ္ေပ။ အျခားတုိင္းတပါးမွ ေျပာင္းေရႊ႕လာၾကျခင္းျဖစ္၍ ႏုိင္ငံသစ္ကို မိမိ၏ေျမ၊ မိမိ၏ႏိုင္ငံဟူ၍စိတ္တြင္ ယံုၾကည္မွတ္ယူလာေစရန္မွာလည္း ကာကြယ္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးလွသည္။ ေယာက်ၤားမိန္မး အရြယ္ေရာက္သူတုိင္းကို စစ္မႈမထမ္းမေနရဟု စီမံထားခ်က္သည္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးကို စစ္အာဏာႏွင့္ ႏုိင္ငံျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးထားျခင္းမဟုတ္။ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ_
၁။ လူမ်ိဳးျခား ဘာသာဓေလ့ထံုးတမ္းျခားနားေနေသာ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားကို တစ္မ်ိဳးတည္း၊
ဓေလ့ထံုးတမ္းတစ္ခုတည္း၊ တစည္းတလံုးတည္း ျဖစ္ေစရန္။
၂။ စစ္တပ္၏ စက္ယႏၱယားကုိ အသံုးျပဳ၍ အေျခခံစစ္ပညာအျပင္၊လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳး
ေရး ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းမ်ားကုိ သင္ၾကားတတ္ကၽြမ္းေစ လ်က္ႏုိင္ငံထူေထာင္ေရးတြင္ တုိက္ရုိက္အက်ိဳးရွိေစရန္။
၃။ အျမဲတမ္းစစ္တပ္ကို အတိအက် လိုသည္ထက္မၾကီးမားေစဘဲ အျပင္တြင္ မိမိဘာ
သာလုပ္ကိုင္ေနထုိင္ေသာ ျပည္သူလူထုၾကီးကို အရံတပ္သားမ်ား အျဖစ္အမ်ားဆံုး
ထားရွိျခင္း၊ အလွည့္က် အမႈထမ္းေစျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ေရးတြင္စရိတ္မၾကီးေစဘဲ
ထိေရာက္ေစရန္။
၄။ စစ္ေဘးက်ေရာက္ပါက ႏုိင္ငံတစ္ခုလံုးအံုၾကြ၍ ခ်က္ျခင္းစစ္ျပင္ဆင္မႈ ထိေရာက္စြာ
ျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္ ရည္မွန္းထားျခင္းျဖစ္သည္။
စာမတတ္သူပေပ်ာက္ေရး၊ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔၏ ေရွးေဟာင္းဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား၊ ေခတ္မွီေသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား တူညီေရး၊ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းပညာ တတ္ေျမာက္ၾကျပီး ေနရာခ်ထားေပးႏုိင္ေရး၊ ျမိဳ႕ျပထူေထာင္ေရး၊ အျမဲတမ္းစစ္တပ္ အတြက္ ကုန္က်ေငြ အပိုမကုန္ျခင္း၊ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အသင့္ျပင္ဆင္မႈရွိေရးတုိ႔သည္ စစ္မႈထမ္းအက္ဥပေဒအရ လက္ေတြ႕ က်င့္သံုးထားျခင္းျဖစ္သည္။ အရြယ္ေရာက္သူမ်ား အဖို႕စည္းကမ္းစနစ္တက်ရွိေသာ ႏုိင္ငံသူႏုိင္ငံသားမ်ား အျဖစ္သို႔လည္း ေရာက္ၾကရသည္။ ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္းအတြက္ အရြယ္ေရာက္သူမ်ားကို ေခၚယူျခင္း၊ မွတ္ပံုတင္စစ္ေဆးျခင္း၊ တပ္မေတာ္အတြင္း ေရာက္ရွိလာကာ စစ္ပညာအေျခခံ ျပီးဆံုးျပီးေနာက္၊ စုိက္ပ်ိဳးေရးမ်ားမွ စ၍ စုိက္ပ်ိဳးေရးပညာ၊ ေမြးျမဴေရးပညာ၊ ပန္းဘဲပန္းပုပညာ၊ လွ်ပ္စစ္ပညာ၊ စက္မႈပညာ၊ လမ္းေဖာက္လုပ္ျခင္း၊ သစ္ေတာပညာ၊ ဓာတ္သတၱဳပညာ၊ လူမႈေရးႏွင့္ က်န္းမာေရးပညာ၊ အခ်က္ျပဆက္သြယ္ေရးပညာ၊ အ၀တ္အထည္ ထုတ္လုပ္ေရး ပညာ စသည္ျဖင့္ျမိဳ႕ျပဘက္ ဌာနမ်ားမွ တာ၀န္အရပ္ရပ္တုိ႔ကုိလက္ခံသင္ၾကားေပးျပီး ဆုိင္ရာဌာနေဒသမ်ားတြင္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ေနရာခ်ထားေပးႏုိင္ခဲ့သည္။
စစ္မႈထမ္းသက္မွာ ေယာက်ၤား အသက္ ၁၀ႏွစ္မွ ၄၉ ႏွစ္အထိ၊ မိန္းမ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၃၄ ႏွစ္အထိ ျဖစ္သည္။ ၁၈ ႏွစ္မွ ၂၆ ႏွစ္အထိ ေယာက်ၤားမ်ားသည္ ၂ ႏွစ္ခြဲ၊ ၂၇ ႏွစ္မွစ၍ ၂၉ ႏွစ္အထိမွာ ၂ ႏွစ္အမႈထမ္းရသည္။ အရံတပ္အတြက္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၃၉ ႏွစ္ အထိ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၃၂ ရက္၊ အသက္ ၄၀ မွ ၄၉ ႏွစ္အထိ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁၄ ရက္အမႈထမ္းရ သည္။ မိန္းမမ်ားအတြက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၂၆ ႏွစ္အထိအတြင္း ၂ ႏွစ္အမႈထမ္းရျပီး၊ အရံတပ္အတြက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၃၄ ႏွစ္ အထိ တစ္ႏွစ္တြင္ ၃၁ ရက္မွ်ထမ္းေဆာင္ရသည္။
အစၥေရးႏုိင္ငံ၏ စစ္ျပင္ဆင္မႈ
အစၥေရးျပည္၏ စစ္ျပင္ဆင္မႈ စီမံကိန္းသည္ ဂ်ာမနီ၏ အလြန္လ်င္ျမန္ေသာ နည္းစနစ္ႏွင့္ အေမရိကန္၏ စနစ္ဇယားက်နပံုကိုပူးေပါင္း၍ စီမံထားခ်က္ျဖစ္ျပီး အင္အားၾကီး မားေသာ ရန္သူမ်ားျဖင့္ ရင္ဆုိင္ရန္ အေၾကာင္းရွိသည့္ ႏုိင္ငံငယ္တစ္ခုအဖို႕အသင့္ေတာ္ဆံုး ျဖစ္သည္ဟု ဆိုစမွတ္ရွိသည္။ အျမဲတမ္းတပ္မွာ နုိင္ငံ၏ဘ႑ာေရး၊ စီးပြားေရးအေျခအေနအရ အင္အားၾကီးမားႏိုင္သည္ မဟုတ္သျဖင့္ စစ္ျပင္ဆင္မႈ စီမံကိန္းသည္ အရံတပ္၏ ထိန္းသိမ္းစီမံထားပံုကို အထူဂရုျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ စစ္အေျခအေနၾကံဳလွ်င္ ၾကည္းတပ္၊ ေရတပ္၊ ေလတပ္တို႔တြင္ အျမဲတမ္းစစ္သည္မ်ားထက္ အရံစစ္သည္မ်ားက ပိုမို၍လာမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ေကာင္းစြာေလ့က်င့္ျပီးေသာ အရံစစ္သည္မည္မွ်ရွိသည္ကို ထည့္သြားတြက္ခ်က္ ရသည္။ အစၥေရးႏုိင္ငံသည္ အရံတပ္၏ အင္အားကိုျပည္သူ႕စစ္မႈထမ္း အက္ဥပေဒျဖင့္ လက္ေတြ႕တည္ေဆာက္လ်က္ရွိသည္။ ျပည္သူ႔စစ္မႈထမ္းသက္ေစ့ေရာက္သူတုိင္း အရံတပ္ အင္အားသို႔ ေျပာင္းလႊဲပို႕အပ္ျခင္း ခံရလ်က္ ေအာက္ပါမူမ်ားျဖင့္ဖြဲ႕စည္းထားသည္။
၁။ အရံတပ္ဖြဲ႕စည္းပံုမွာ ေဒသအလုိက္ ျဖစ္သည္။ မည္သည့္ နယ္ဘက္မွ တုိက္ခိုက္
လာသည္ျဖစ္ေစ၊ အျမဲတမ္းတပ္ကေက်းရြာမ်ားရွိ နယ္သူနယ္သားအရံတပ္စစ္မႈ
ထမ္းတို႔ကို ခ်က္ခ်င္းလက္နက္တပ္ဆင္ႏုိင္ျပီး စစ္ကူအင္အားမေရာက္လာမီ ရန္သူ
ကိုထိန္းထားႏုိင္ရန္ ရည္ရြယ္သည္။
၂။ အျမဲတမ္း တပ္မ်ားကို အျပင္းအထန္ေလ့က်င့္ေပးရမည္။ အေရးၾကံဳ၍ အရံတပ္မ်ား
ကိုဆင့္ေခၚလုိက္သည့္အခါ အျမဲတမ္းတပ္စစ္သည္မ်ားသည္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ အခါ
ထမ္းရြက္ရေသာ တာ၀န္ထက္ တဆင့္သို႔မဟုတ္ ထုိထက္ပိုမုိ၍ျမင့္ေသာ တာ၀န္
ကိုထမ္းရြက္ႏုိင္ရမည္ျဖစ္သည္။ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ပိုမိုၾကီးမားလာေသာတပ္မ
ေတာ္တြင္ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ေသာ အရာရွိ အရာခံ ေနရာမ်ားကို ျဖည့္တင္းႏုိင္ေအာင္
ေလ့က်င့္ထားျပီးျဖစ္ရမည္။
၃။ အရံတပ္စစ္မႈထမ္းမ်ားအား အလ်င္ျမန္ဆံုး ဆင့္ေခၚစုရံုးျပီး သတ္မွတ္ထားေသာ
ျမိဳ႕ျပေက်းရြာမွ အရံတပ္စစ္မႈထမ္းတုိ႔အား မည္သို႔ဆင့္ေခၚမည္၊ မည္သို႔စုရံုးမည္
ကုိၾကိဳတင္၍ တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္း ေဟာေျပာထားျခင္းမ်ားရွိရမည္။ စစ္ျပင္ဆင္မႈ
လမ္းခရီးေနရာ ေဒသမ်ားကို တာ၀န္ရွိသူတုိင္းသာ သိရွိထားၾကရမည္။
၄။ လက္နက္ခဲယမ္း မီးေက်ာက္ႏွင့္ အစားအေသာက္ အ၀တ္တန္ဆာတို႔ကို အလ်င္
အျမန္ဆံုးနည္းျဖင့္ ျဖန္႕ျဖဴးေပးျခင္း၊ ၾကီးမားေသာ စစ္ပစၥည္းသိုေလွာင္ေရးဌာနမ်ား
တြင္သာ မဟုတ္။ တပ္ရင္း၊ တပ္မဟာ နယ္မ်ားအတြင္း၌လည္း အရံတပ္အင္အား
အလိုက္ ရန္သူ၏ ပထမ တုိက္ခိုက္ျခင္းကို ခံႏုိင္ေအာင္ထားရွိရမည္။
စစ္ျပင္ဆင္မႈ အတြက္ဆင့္ေခၚသည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ အရာရာတြင္စည္းကမ္းစနစ္ရွိ ေစရန္ထက္ လ်င္ျမန္စြာ ရန္သူႏွင့္ရင္ဆိုင္ႏုိင္ေသာ အေျခသို႔ ေရာက္ရွိျခင္းကို ပို၍ ဦးစားေပးရမည္ဟုအားျဖင့္ထားရွိသည္။ ရန္သူႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေရာက္ရွိျပီးမွ လိုေသာပစၥည္း၊ လိုေသာရိကၡာ၊ လုိေသာလူအင္အားကို ေနာက္ပိုင္းမွ စီစဥ္ေပးမည္ဟု ဆိုလိုသည္။ ဆင့္ေခၚရာတြင္လွ်ိဳ႕၀ွက္ဆင့္ေခၚနည္း၊ ေၾကျငာ၍ ေခၚယူနည္းဟု ႏွစ္မ်ိဳးထားရွိသည္။ မည္သည့္နည္းႏွင့္ မဆို ထိထိေရာက္ေရာက္ရွိရန္ ၾကိဳတင္သင္ၾကားေဟာေျပာထားသည္။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ေသာေခၚယူနည္းမွာ တပ္မ်ားကို တခုစီစကား၀ွက္ျဖင့္ အမည္ေပးထားျပီး ၎စကား၀ွက္ျဖင့္ သတ္မွတ္ထားေသာ ပံုစံမ်ားျဖင့္ ေရးသား၍ေက်းရြာတာ၀န္ခံမ်ားမွ တဆင့္တိတ္တဆိတ္ လူကိုယ္တုိင္အေရာက္ လွည့္လည္ေပးပို႔ျခင္းျဖစ္သည္။ ေျဗာင္ဆင့္ေခၚရာတြင္ ေရဒီယုိမွ၊ သတင္းစာမ်ားမွ တပ္၏ နံပါတ္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ စစ္ျပင္ဆင္မႈျပဳလုပ္သည္။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ေခၚယူနည္းတြင္ ၾကိဳတင္စီစဥ္ထားသည့္ အတုိင္း တပ္မဟာရံုးမွ တပ္ရင္းတာ၀န္ခံမ်ားသို႔ ၊တပ္ရင္းတာ၀န္ခံတပ္ခြဲ တာ၀န္ခံမ်ားသို႔ တဆင့္ျပီးတဆင့္ ကိုယ္တုိင္ကုိယ္က် လုိက္လံဆင့္ေခၚရသည္။ လူတစ္ဦးက ဆယ္ဦးသို႕ အေၾကာင္းၾကား၊ ၎ဆယ္ဦးက ေနာက္ထပ္ဆယ္ဦးစီထပ္မံအေၾကာင္းၾကားစသည္ျဖင့္ ခ်က္ခ်င္းျပန္႔ပြားသြားကာအရံတပ္စစ္မႈထမ္းတုိင္းသို႕ ေရာက္သြားနည္းျဖစ္သည္။ ၾကိဳတင္ သတ္မွတ္ထားသည့္အတုိင္းပင္ ခ်က္ခ်င္း ဆင့္ေခၚရမည့္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ားကိုလည္း လူမ်ားႏွင့္ အတူပင္ ဆင့္ေခၚ၍ ေက်းရြာျမိဳ႕ျပမွ အရံတပ္စစ္မႈထမ္းမ်ားထိ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး ပစၥၫ္းမ်ား ေရႊ႕ေျပာင္းေရးတို႔တြင္ ပါ၀င္ၾကရသည္။
စစ္ျပင္ဆင္မႈ အမိန္႔ရရွိျပီးေနာက္ ၆ နာရီအတြင္း စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ားကို တပ္ခြဲမ်ားစုရံုးရာ ေနရာမ်ားသုိ႔ ယူေဆာင္သြားၾကမည့္ လူမ်ား ၊ယာဥ္မ်ားေရာက္ရွိလာသည္။ ေရတြက္ရမည့္ပစၥည္းမ်ားကို ေရတြက္ျခင္း၊ စစ္ေဆးေပးျခင္းမွာ ၁၂ နာရီမွ်ၾကာလ်က္ တပ္ခြဲတစ္ခု၏ လက္နက္စစ္၀တ္တန္ဆာႏွင့္ ခ်က္ျပဳတ္ရန္ အုိးခြက္အထိ ၃ တန္ကားမ်ားေပၚသို႔ တင္ျပီးရန္ မိနစ္ ၃၀ ကုန္သည္။ အရံတပ္ စစ္မႈထမ္းမ်ားအတြက္ မိမိ၏ ျမိဳ႕ျပေက်းရြာမ်ားမွ ထြက္ခြာ၍ သတ္မွတ္ထားသည့္ စုရံုးရမည့္ ေနရာမ်ားသို႔ သြားရာလမ္းမ်ား၊ ပစၥည္းမ်ား သယ္ယူလာရမည့္လမ္းမ်ားမွာ စစ္ျပင္ဆင္မႈ အမိန္႔ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ အခ်ိန္မွပင္စ၍ စစ္ဘက္မွ ထိန္သိမ္းထားေနျပီးျဖစ္သည္။ ေရွးဦးစြာ လူမ်ားသည္ အနီးဆံုးျမိဳ႕တြင္ စုေ၀းလာေရာက္ၾကရျပီး ထုိေနရာမွ အသင့္ေစာင့္ေနေသာ ကားမ်ားျဖင့္ လက္နက္တပ္ဆင္ရန္ စုရံုးရာေနရာ အသီးသီးသို႔ သြားေရာက္ၾကရသည္။ ၆ မုိင္ထက္မေ၀း လွ်င္ေျခလ်င္သြားရသည္။
စစ္တုိ႔ရဲ႕ေနာက္ဆံုး
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေဂ်႐ုစလင္ျမိဳ႕ေဟာင္းတိုက္ပြဲ၊ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ အစၥေရး ႏွင့္ အာရပ္ကမၻာ(၆) ရက္ၾကာစစ္ပြဲ၊ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္ မေၾကလည္မႈမ်ားရဲ႕တုန္႔ျပန္မႈ စေသာတုိက္ပြဲမ်ားအၾကား အစၥေရး ႏွင့္ အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ ျပင္းထန္စြာ အျပန္အလွန္က်ဴးေက်ာ္ တုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကေလသည္။ ထိုတိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အေနာက္အာရွလည္း စစ္တလင္းေျမျဖစ္ ခဲ့ရသလုိ ထုိႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ားလည္း အမ်ားအျပား ထိခိုက္နစ္နာဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားျဖစ္ခဲ့ ရေလသည္။ ထုိစစ္ပြဲမ်ားအတြင္ ကုလသမဂၢ၏ ၾကား၀င္ေစ့စပ္ေျဖရွင္းေပးမႈ မ်ားေၾကာင့္သာ ထုိႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ျငိမ္းခ်မ္းေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုကာ စစ္ပြဲမ်ားကုိခ်ဳပ္ျငိမ္းေစခဲ့ရ ေလသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္တုိင္ ထုိႏုိင္ငံမ်ားအၾကား ေသြးတုိးစမ္းမႈမ်ား၊ ရန္စေစာ္ကားမႈမ်ားကား မၾကာခဏဆိုသလို ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေနေပေသးသည္။
ကမၻာေပၚတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာစစ္ပြဲမ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ စစ္ေအာင္ႏုိင္သူေရာ၊ စစ္႐ံႈးနိမ့္ သူမ်ားအတြက္ပါ ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ား၊ ထိခိုက္က်ဆံုးမႈမ်ား၊ ၀မ္းနည္းေၾကကြဲစရာ ေကာင္းေသာ ရလဒ္ မ်ားကို အနည္းႏွင့္အမ်ား စစ္အတြင္းပါ၀င္ဆင္ႏႊဲေသာ ႏိုင္ငံတုိင္းရရွိခံစားရမည္ျဖစ္ေပသည္။ မည္သို႕ပင္ဆိုေစကာမႈ ေလာကၾကီးက အရာရာကိုအဖက္ဖက္ မွျပီးျပည့္စံုေအာင္ ဖန္တီးထားသည္ ဆိုသည့္အတိုင္း ေလာကအတြက္ အက်ိဳးရွိေအာင္၊ ေလာကၾကီးလွပေအာင္ အလွဆင္သူမ်ား အမ်ားအျပားရွိသလို၊ ေလာကၾကီးအတြက္ အက်ိဳးယုတ္ေအာင္၊ အၾကီးတန္ယုတ္ဆိုးေအာင္ ဖ်က္ဆီးသူမ်ားကလည္း ရွိေနမည္သာျဖစ္ေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ကၽြႏု္ပ္တို႔ ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ိဳးမ်ား အေနျဖင့္လည္း ကိုယ့္ႏိုင္ငံ၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳး ကိုမည္သည့္ ႏိုင္ငံကမွ် မေစာ္ကား၊ မက်ဴးေက်ာ္ႏိုင္ေအာင္ စည္းလံုးညီညြတ္စြာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္၊ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္မ်ားျဖင့္ ကိုယ့္တာ၀န္ကုိယ္ေက်ပြန္ေအာင္ ၾကိဳးစားအားထုတ္ေနထိုင္သြားၾကရန္ လိုအပ္ေပသည္။
ေနာက္ဆံုးသုတ
ကၽြန္ေတာ္တို႕ အေနျဖင့္အစၥေရးႏိုင္ငံအေၾကာင္းအား ဖတ္႐ႈေလ့လာျခင္းျဖင့္ အစၥေရးလူမ်ိဳးတို႕ အေနျဖင့္ ကမၻာေပၚတြင္ အစၥေရးဟူေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ေပၚေပါက္လာေအာင္ ခက္ခဲပင္ပန္းစြာ ၾကိဳးစားအားထုတ္၍ ရပ္တည္ခဲ့ရေၾကာင္းကိုေတြ႕ျမင္ ႏိုင္ေပသည္။ အစၥေရးလူမ်ိဳးတို႕ အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံမဲ့ လူမ်ိဳး ဘ၀မွ ယခုအခါ ကမၻာေပၚတြင္ ရန္သူမ်ားအၾကား၌ တည္ရွိေနေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ္လည္း ခိုင္ခံ့တည္တ့ံစြာ မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ႏိုင္ေနျခင္းမွာ အစၥေရး လူမ်ိဳးတို႔၏မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ ၊ ႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္ဓာတ္ ႏွင့္ အစၥေရးလူမ်ိဳးေခၚ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔၏ စည္းလံုးညီၫြတ္မႈရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤထဲတြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔ စည္းလံုးညီၫြတ္မႈရွိေနျခင္းမွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း…… ဂ်ဴးတို႕ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံမဲ႕ လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ခဲ႕ျခင္း၊ ပါလက္စတုိင္း ေဒသမွ ေမာင္းထုတ္ခံခဲ႕ရျခင္း၊ စစ္အာဏာရွင္ ဟစ္တလာလက္ထက္ ဂ်ဴးမ်ားကို လူမ်ိဳးတုန္း သက္ျဖတ္မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ႕ျခင္း၊ အစၥေရးႏုိင္ငံ အေနျဖင့္ ရန္သူ႕ႏိုင္ငံမ်ား အၾကားတြင္တည္ ရွိေနျခင္း၊ အစၥေရးႏိုင္ငံ ကမၻာေျမပံုေပၚမွ ထပ္မံေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္ကိုစိုးရိမ္ပူပန္ျခင္း စသည့္အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ဂ်ဳးလူမ်ိဳးတုိ႕၏စိတ္ထဲတြင္ ရိုက္ထည့္စရာ မလိုပဲ ငါတို႔ စည္းလံုးမွ ျဖစ္မည္ဟူေသာ စိတ္သည္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးတို႕၏ စိတ္တြင္စူးနစ္စြဲထင္ေနျခင္းျဖစ္ ေပသည္။ သို႕ေၾကာင့္လည္း ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ား သည္လြတ္ေရး ရျပီးသည္မွစ၍ ကမၻာေပၚတြင္ အစၥေရးဟူေသာႏုိင္ငံ ခိုင္ခံ့စြာတည္ရွိေနေရးအတြက္ အဘက္ဘက္မွ ၾကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့ၾက သျဖင့္ ယခုအခါတြင္ အစၥေရးဟူေသာ ႏုိင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ ရန္သူ႕မ်ား အလယ္၌တည္ရွိ ေနေသာ္ျငားလည္း ကမၻာႏိုင္ငံမ်ားက ေလးစားရေလာက္ေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏုိင္ငံအျဖစ္မားမား မတ္မတ္ရပ္တည္ႏုိင္ေနျပီျဖစ္ေပသည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ လည္းအစၥေရးႏိုင္ငံႏွင့္ အစၥေရးလူမ်ိဳးတို႕၏ စိတ္ဓာတ္ ႏွင့္ စည္းလံုးညီၫြတ္မႈတုိ႔ကို အတုယူ၍ ၾကိဳးစားအားထုတ္သင့္ေၾကာင္းတင္ျပလိုက္ရပါသည္။
က်မ္းကိုးစာရင္း…
• ကမာၻ႕သမုိင္း၏ မွတ္တမ္းမ်ား………
• အာရပ္-အစၥေရးတို႔၏ ကမာၻ႕ေက်ာ္အေရးအခင္းမ်ား……..
• အာရပ္-အစၥေရး(၆)ရက္ၾကာစစ္ပြဲ…….
• http://en.wikipedia.org/wiki/Israel
• http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Israel
http://minhtee.blogspot.com/feeds/posts/default