အကယ္၍မ်ား ရခိုင္ျပည္ကို မူဆင္ဘုရင္မ်ားအုပ္စိုးခဲ့သည္ မွန္လွ်င္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ရိွေနေသာေရွ႕ေဟာင္း အေဆာက္အဦး၊ ယဥ္ေက်းမွဳလက္ရာစသည္႕ အေမြအႏွစ္မ်ားသည္ အစၥလန္ဘာသာႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ အေဆာက္အဦး၊ ယဥ္ေက်းမွဳလက္ရာစသည့္ အေမြအႏွစ္ျဖစ္ရပါမည္။ သို႕ရာတြင္ အစၥလန္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ေရွ႕ေဟာင္္းအေဆာက္အဦး၊ ယဥ္ေက်းမွဳစသည့္ အေမြအႏွစ္မ်ားကိုလံုး၀မေတြ႕ရေပ။ တည္ရွိေနသည္မ်ားမွာ ဗုဒၶဘာသာ၏ ယဥ္ေက်းမွဳႏွင့္ အထိမ္းအမွတ္လက္ရာမ်ားကိုသာ ေနရာတိုင္းတြင္ေတြ႕ရွိႏုိင္သည္။
ရခိုင္ျပည္ျဖစ္ေပၚလာပံုသမိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္သည္ ဘီစီ ၃၂၅၂ ခုမွ ေအဒီ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္ အထိ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးျမိဳ႕၊ ေျမာက္ဦး၊ ဟူ၍ ေခတ္ၾကီး(၄)ေခတ္ျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ အုပ္စီုးခဲ့ၾကေသာ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာကိုသာ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ခဲ့ၾကသည္။ လက္ရွိရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ တည္္ရွိေနေသာ ေရွ႕ေဟာင္း အေဆာက္အဦး စသည္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ အေမြအႏွစ္ျဖစ္ေသာ ေစတီ၊ ပုထိုး၊ ေက်ာင္းကန္၊ ဘုရား စသည္မ်ားကိုသာ ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ ရခိျုပည္နယ္၏ ေနာက္ဆံုးဘုရင္ျဖစ္ေသာ သမၼတရာဇာ နန္းစိုက္ခဲ့ေသာ နန္ေတာ္ရာ ျမိဳ႕ေဟာင္း(ေျမာက္ဦး)ျမိဳ႕တြင္ ယေန႕အထိဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအထင္အရွားရွိေနသည္မွာထင္ရွားေပသည္။
ျမန္မာျပည္ရွိ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂလီၤမူဆလင္မ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ စစ္ေတြခရိုင္တြင္၄င္း၊
ျမန္မာျပည္အႏွံ႕ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းမ်ားတြင္၄င္း၊ ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကသည္။ ျမန္မာျပည္အႏွ့ံျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကသည့္ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ဘဂၤမူဆလင္မ်ား လူ႕အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖါက္ခံေနၾကရသလို အျခားေသာ တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားသည္လည္း လူ႕အခြင္႕ေရးခ်ဳိးေဖါက္ခံေနၾကရသည္။ အျခားေသာ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကသည့္ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ “ရုိဟင္ဂ်ာ” ဟူ၍ လူမ်ဳိးသစ္ဖန္တီးကာ လူ႕အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖါက္ခံေနရေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကသည္ကိုမေတြ႕ပါ။ အစၥလန္ဘာသာ၀င္မ်ား ဖိႏွိပ္ခံေနၾက၇သည္။ လူ႕အခြင့္ေရးခ်ဳိးေဖါက္ခံေနၾကသည္စသည္ျဖင့္ သာေျပာဆိုမွဳရွိၾကသည္။
ရခိုင္ျပည္စစ္ေတြခရိုင္ရွိ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုသူ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္သာ ဖိႏွိပ္ခံေနၾကရသည္။ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မွဳ အမ်ားဆံုးခံေနၾကရသည္ စသည္ျဖင့္ ႏုိင္ငံတကာသို႕၀ါဒျဖန္႕ခ်ီေနျခင္းသည္ ႏိုင္ငံတကာ၏ အာရုံစိုက္မူ၊ စာနာေထာက္ခံမူကို ရရွိလာကာ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူ၍ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးျဖစ္လာေရးအတြက္ နည္းဗ်ဳဟာအျဖစ္ က်င့္သံုးလွ်က္ ၀ါဒျဖန္႕ခ်ီေနျခင္းျဖစ္သည္မွာထင္ရွားေနေပသည္။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ လုပ္ၾကံျခင္းခံခဲ့ၾကရေသာ ဦးရာဇတ္၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိတို႕သည္ အစၥလန္ ဘာသာ၀င္ မူဆလင္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ သူတို႕သည္ အစၥလန္ ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားအေနျဖင့္သာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႕ႏွင့္အတူ ျမန္မာလြတ္လပ္ေရးကို ရယူကာ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရေသာ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ရခိုင္ျပည္ရွိ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားတြင္ ရခို္င္ျပည္ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ၀င္ေရာက္ လာၾကေသာ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၊ ျဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္တြင္ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ အစၥလန္ ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၊ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု ဦးေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ေခတ္တြင္ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ အစၥလန္ ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား မဆလ၊ န၀တ၊ နအဖ၊ ေခတ္တြင္ ၀င္ေ၇ာက္လာၾကေသာ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီ မူဆလင္မ်ားဟူ၍ အမ်ဳိးအစားအားျဖင့္(၄)မ်ဳိးရွိေပသည္။
၄င္း(၄)မ်ဳိးတြင္ ေျမာက္ဦးေခတ္။ ျဗိတိသွ်ေခတ္တြင္ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ဖဆပလ၊ မဆလ၊ န၀တ၊ နအဖ၊ ေခတ္တြင္ ၀င္ေရာက္လာၾကေသာ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားတြင္ အခ်ဳိ႕သည္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိမွတ္ျပဳျခင္းခံထားၾကရသည္။ အခ်ဳိ႕သည္ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းမခံထားရေသာ္လည္း ႏုိင္ငံသားအျဖစ္ ေနထိုင္ခြင့္ ရရိွထားၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ (အမ်ားစု) သည္ ေနထိုင္ခြင္း လက္မွတ္ လံုး၀မရရွိပဲ ေနထိုင္လွ်က္ရိွၾကသည္။
၁၉၉၀ ခု၊ ေမလ (၂၇)ရက္ အေထြေထြဒီမိုကစီေရြးေကာက္ပြဲ
န၀တ၊ နအဖ စစ္အစိုးရသည္ ၁၉၉၀ ခု၊ေမလ ေရြးေကာက္ပြဲ မက်င္းပမွီ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိုင္ငံရွိျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းမ်ား၌ သန္ေခါင္စာရင္း ေကာက္ယူခဲ့သည္။ ထိုသုိ႕ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူခ့ဲရာတြင္လည္း “ရိုဟင္ဂ်ာ” နာမည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထာသည္ကို မေတြ႕ရပါ။ ၁၉၉၀ ခု၊ေမလတြင္ က်င့္ပမည့္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ရန္အတြက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္၌ မွတ္ပံုတင္ၾကရာတြင္လည္း “ရိုဟင္ဂ်ာ”နာမည္ျဖင့္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့သည္ကို မေတြ႕ရရိွပါ။ အစၥလန္ဘာသာ၀င္ မူဆလင္မ်ားအေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ထံ မွတ္ပံုတင္ရာတြင္ လူ႕အခြင့္ေရး စေသာနာမည္မ်ားျဖင့္သာ မွတ္ပံုတင္ခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႕ရိွရသည္။
ဦးေန၀င္း ေခတ္၊ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးၾကီး ေစာေမာင္ ေခတ္မ်ားတြင္ ျမန္မာျပည္ရွိ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးမ်ားကိုေဖၚျပရာ၌ လူမ်ဳိးေပါင္း ၁၃၅ မ်ဳိးရွိေၾကာင္း ေဖၚျပထားသည္။ ၄င္းလူမ်ဳိး ၁၃၅ မ်ဳိးကို ေဖာ္ျပရာတြင္လည္း “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားသည္ကို မေတြ႕ရပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ လူမ်ဳိး (၇)မ်ဳိးရွိေၾကာင္းေဖၚျပခဲ့သည္။ ၄င္း (၇) မ်ဳိးတို႕မွာ ရခိုင္၊ ကမန္၊ ခမြီး၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာႀကီး၊ ၿမိဳ၊ သက္ ဟူ၍ ေဖၚျပထားသည္။ “ရိုဟင္ဂ်ာ” ဟူ၍ ေဖၚျပထားမႈမရွိေပ။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ဒုကၡသည္ျဖစ္ရျခင္းေၾကာင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ပအိုဝ္း၊ ပေလာင္၊ ဝ၊ လားဟူ စေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားႏွင့္ နယ္ေျမခ်င္း ဆက္စပ္ေသာ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ ၎ျပည္နယ္မ်ားတြင္ သက္ဆိုင္ရာ လူမ်ိဳးအလိုက္ ခုခံေတာ္လွန္စစ္မ်ား (ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား) ျဖစ္ေပၚခဲ့ၾက သည္။ ခုခံေတာ္လွန္စစ္မ်ားရွိေသာ နယ္ေျမမ်ားကို အုပ္စိုးသူ အစိုးရအဆက္ဆက္၏ လက္နက္ကိုင္တပ္မေတာ္ (ဗမာ့တပ္ေတာ္) မွ ထိုးစစ္ဆင္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႕ထိုးစစ္ဆင္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သည့္ အခါတိုင္းတြင္ စစ္ေဘး၊ စစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားသုိ႕ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေလ့ရွိၾကရ သည္။ ဤအေၾကာင္းအရာမ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡသည္မ်ားျဖစ္ၾကရသည္။
“ရိုဟင္ဂ်ာ” (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား ဒုကၡသည္ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္း
ရခိုင္ျပည္ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီ မူဆလင္အမ်ားစုသည္ တဖက္ႏိုင္ငံမွ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ခိုးဝင္လာၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံရေသးေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္ပိုမိုမ်ားျပားလာသည္။ အုပ္စိုးသူအစိုးရသည္ ဘူးသီးေတာင္ႏွင့္ ေမာင္ေတာေဒသတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားအား မွတ္ပံုတင္ရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးေလ့ရွိသည္။ မွတ္ပံုတင္တစ္ခုခုမရွိသူ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ အစစ္အေဆးမခံဘဲ တဖက္ႏိုင္ငံသို႕ထြက္ေျပးေလ့ရွိၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ေခၚဘဂၤလီ ေခတ္ပညာတတ္ ဘဂၤလီ မူဆလင္တခ်ိဳ႕သည္ မွတ္ပံုတင္စစ္ေဆးမႈကို အခြင့္အေကာင္းယကာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ မွတ္ပံုတင္ရွိ သူမ်ားကိုပါတဖက္ႏိုင္ငံဘဂၤလားေဒရွ္႕သို႕ ထြက္ေျပးေစခဲ့သည္။ ဤသည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ေခတ္ပညာတတ္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၏နည္းဗ်ဴဟာျဖစ္သည္။
ထင္ရွားေသာ ဥပမာတစ္ခုအျဖစ္ ရွင္းျပရမည္ဆိုလွ်င္ ဦးေနဝင္း (မဆလေခတ္) အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလ ၁၉၇၈-ခု၊ ေမလ (၅) ရက္ေန႕ ရခိုင္ျပည္တြင္ နဂါးမင္းစစ္ဆင္းေရးအစီအစဥ္ျဖင့္မွတ္ပံုတင္ရွိ၊ မရွိစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သည့္အခါ ထြက္ေျပးသြားခဲ့ေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္ဦးေရမွာ (၇၆၈၂၃) ေယာက္ျဖစ္သည္။ ရခုိင္ျပည္မွ ထြက္ေျပးၾကေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္ဦးေရ (၇၆၈၂၃) ေယာက္သည္ ဒုကၡသည္ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ တဖက္ႏိုင္ငံအတြင္းပိုင္းတြင္ ရွိေနၾကေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္ဦးေရ (၁၁၉၈၄၄) ေယာက္သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ဒုကၡသည္အျဖစ္ထြက္ေျပးလာၾကေသာ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသည္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလိုက္ၾကသည္။ ထိုအခါ ထြက္ေျပးလာသူ ဘဂၤလီဦးေရမွာ (၁၉၆၆၇၈) ေယာက္ျဖစ္လာသည္။
ဤသို႕ မ်ားျပားလာသည့္အခါ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသူ ေခတ္ပညာတတ္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား (အထူးသျဖင့္ ARNO ဥကၠဌ ျဖစ္သူ ႏူ(ရ္)ဆလင္ သည္ ႏိုင္ငံတကာသို႕ လွည့္ပတ္ျပိး ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္ခံေနၾကရသည္။ ခြဲဲျခားဆက္ဆံမႈ ခံေနၾကရသည္ စသည္ျဖင့္ လုပ္ၾကံဝါဒျဖန္႕ၾကသည္။ ဤသို႕ ဝါဒျဖန္႕ၾကသည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ၏ စာနာေထာက္ခံမႈကို ရရွိလာၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာမွလည္း နအဖ စစ္အုပ္စုမ်ားအား ဖိအားေပး လာၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာ၏ ဖိအားေပးမႈကို ခံလာရေသာအခါ အုပ္စိုးသူအစိုးရမ်ားသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္ ဒုကၡသည္မ်ားကို ဟသၤာစီမံခ်က္ျဖင့္ ျပန္လည္လက္ခံၾကရသည္။ ဟသၤာစီမံခ်က္ျဖင့္ ျပန္လည္ ခက္ခံသည့္အခါ ဘဂၤလီမူဆလင္ဦးေရမ်ာ (၁၉၆၆၇၈) ေယာက္ျဖစ္လာသည္။ ဤသို႕ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၏ နည္းဗ်ဴဟာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ဤနည္းဗ်ဴဟာမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာမွ မွန္မွန္ကန္ကန္မသိၾကပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ထြက္ေျပးၾကေသ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္ဒုကၡသည္မ်ားသည္ စစ္ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ ထြက္ေျပး ၾကေသာ ဒုကၡသည္မ်ားမဟုတ္ပါ၊ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈအမ်ားဆံုးခံၾကရေသာ ဒုကၡသည္မ်ားလည္းမဟုတ္ၾကပါ။
ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာသည္ အဆင့္ (၂) ဆင့္ရွိေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရသည္။ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ရွိ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား အပါအဝင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤလီမူဆလင္အားလံုး ရိုဟင္ဂ်ာနာမယ္ျဖင့္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္လာေရးသည္ ပထမအဆင့္ မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္အႏွံ ျပည္နယ္တိုင္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္လွ်င္ရွိၾကေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္အားလံုး ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ျဖင့္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္လာေရးသည္ ဒုတိယအဆင့္ မဟာဗ်ဴဟာျဖစ္သည္။ အဆိုပါ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ ပံုစံမ်ိဳးစံုျဖင့္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကို က်င့္သံုးၾကသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာ ေခၚ ဘဂၤလီမူဆလင္အခ်ိဳ႕သည္ ေလွၾကီး၊ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားသို႕ ထြက္ေျပးေနၾကသည္။ ထြက္ေျပးေနဆဲျဖစ္သည္။ ၂၀၀၇-ခုႏွစ္အတြင္း ေလွျဖင့္ ထြက္ေျပးလာသူ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီ မူဆလင္ (၆၀) ေက်ာ္ကို ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ရေနာင္းဖက္တြင္ ထိုင္းအစိုးရမွ ဖမ္းဆီးခဲ့သည္။ ထိုင္းအစိုးရ တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ စစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္သည့္အခါ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ႏိုင္ငံမွ ဘဂၤလီမူဆလင္အခ်ိဳ႕ပါေၾကာင္း BBC ႏွင့္ VOA အသံလႊင္ဌာနမွ ေၾကျငာသြားပါသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား ေလွၾကီး၊ ေလွငယ္မ်ားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားသို႕ ထြက္ေျပးၾကသည့္အခါ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ ႏိုင္ငံသား ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္ေပါင္းျပီး ထြက္ေျပးေလ့ရွိၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆင္မ်ား၏ နည္းဗ်ဴဟာ တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။
ျမန္မာျပည္အႏွံအျပားျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းမ်ားမွ ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္မ်ားသို႕ ေရာက္ရွိေနၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ မိမိတို႕ေရာက္ရွိေနၾကသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေနထိုင္ခြင့္(Status) ရရွိေရး အတြက္ ရိုဟင္ဂ်ာ နာမည္ျဖင့္ အသနားခံ ေလွ်ာက္လႊာတင္ေလ့ရွိၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးျဖင့္ ေနထိုင္ခြင့္ (Status) ရရွိေအာင္ ၾကိဳးပမ္းၾကသည္။ ၂၀၀၆-ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရွိ ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ျဖင့္ ေနထိုင္ခြင့္ (Status) ရရွိၾကသူအခ်ိဳ႕ရွိသည္။ ၎ ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ျဖင့္ ေနထုိင္ခြင့္ရရွိၾကသူမ်ားအထဲတြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္မွ ဘဂၤလီ မူဆလင္ အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ျမန္မာျပည္အႏွံျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကေသာ ဘဂၤလီမူဆလင္အခ်ိဳ႕လည္းပါေနေၾကာင္း အထင္ အရွားေတြ႕ရေပသည္။ ဤသည္မွာလည္း နည္းဗ်ဴဟာတစ္ခုျဖစ္ေပသည္။
အလားတူမေလးရွားႏိုင္ငံတြင္လည္း ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ျဖင့္ ေနထိုင္ခြင့္ (Status) ရရွိသြားသူ ဦးေရမွာ (၂) ေသာင္းေက်ာ္ရွိေၾကာင္း ေရဒီယိုမွတဆင့္ ေလ့လာသိရွိရသည္။ ၎ (၂) ေသာင္းေက်ာ္အထဲတြင္လည္း ရခိုင္ျပည္မွ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္အႏွံ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္တြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဘဂၤလီ မူဆလင္မ်ား ပါဝင္ေနေပသည္။ ဤသို႕ျပဳလုပ္ေနၾကသည့္ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားမွ မသိရွိၾကေပ။
အျခားေသာ မဟာဗ်ဴဟာမ်ားလည္း ရွိႏိုင္ေသးသည္။ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ (ယခင္ အေရွ႕ပါကစၥတန္) ႏိုင္ငံမွ အိႏၵိယႏိုင္ငံဖက္သို႕ ေရာက္ရွိသြားၾကသည့္ ဘဂၤလီမူဆလင္ (၁၂) သန္းေက်ာ္ရွိေၾကာင္းသိရသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၏ ပထမအဆင့္ မဟာဗ်ဴဟာ၊ ဒုတိယအဆင့္ မဟာဗ်ဴဟာ ေအာင္ျမင္မႈရရွိလာေသာအခါ အိႏိၵယ ဖက္သို႕ ေရာက္ရွိသြားၾကသည့္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ဆက္ႏြယ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္။ အျခားေသာ တိုင္းျပည္မ်ားရွိ မူဆလင္လႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္လည္း ဆက္စပ္မႈမ်ားရွိလာႏိုင္သည္။
အထက္တြင္ေဖၚျပထားေသာ နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကို အသံုးျပဳကာ ရခုိင္ျပည္ရွိ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဘဂၤလီ မူဆလင္အားလံုး ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ နာမည္ျဖင့္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္သြားလွ်င္ ျမန္မာျပည္အႏွံျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္လွ်က္ရွိၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ဘဂၤလီမူဆလင္အားလံုးကို ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ျဖင့္ လူမ်ိဳးတမ်ိဳးျဖစ္လာေအာင္ ၾကိဳးပမ္းလာၾကမည္ျဖစ္သည္။ ဤသို႕ ၾကိဳးပမ္းမႈကို ႏိုင္ငံတကာရွိ မူဆလင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ အကူအညီေပးၾကသည္။
ဘဂၤလားေဒရွ္႕ႏိုင္ငံ (ယခင္ပါကစၥတန္) မွ အိႏၵိယႏိုင္ငံဖက္သို႕ ေရာက္ရွိသြားၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္မႈျပဳလုပ္ကာ ရိုဟင္ဂ်ာဟူ၍ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးပမ္းလာႏိုင္သည။ ဤသို႕ ၾကိဳးပမ္းမႈ ျပဳလုပ္ၾကသည့္အခ်ိန္တြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၌ ပဋိပကၡ ပိုမိုျပင္းထန္လာႏိုင္သည္။ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မူဆလင္ႏွင့္ ပထာန္မ်ား မူဆလင္မ်ားႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား ပိုမိုျပင္းထန္ေသာ ပဋိပကၡျဖစ္ကာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ (၂) ျခမ္းကြဲသြားႏိုင္သည့္ အေျခအေနသို႕ ေရာက္ရွိေကာင္း ေရာက္ရွိသြားႏိုင္သည္။ ဤမဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ ႏွစ္တရာစီမံကိန္း (ရည္ရွည္စီမံကိန္း) အျဖစ္ေဆာင္ရြက္သြားၾကမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရပါသည္။
မူဆလင္ဘာသာဝင္မ်ားေနထိုင္ေသာထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္မ်ားသို႕လည္း ကူးစက္လာႏိုင္သည္။ ၂၀၀၅-ခုႏွစ္မွ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္မ်ားမွ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မူဆလင္မ်ား၏ ျပႆနာကို ယခုအထိ အဆံုးသတ္၍ မရႏိုင္ေသးေပ။ ထိုင္းႏုိင္ငံေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္မ်ားမွ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္စစ္ေသြးၾကြ (Militant) မ်ားသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္း ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မူဆလင္ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ ေဖၚထုတ္ ဖန္တီးေနၾကေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
NGOs အဖြဲ႕အခ်ိဳ႕၏ အစီရင္ခံစာမ်ားတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနၾကရသည္ဟုဆိုသည္။ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာရွိ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား တေနရာမွ တေနရာသို႕ ခရီးသြားလာမႈကို ပိတ္ပင္တားဆီး ထားၾကသည္ဟုလည္း ေဖၚျပတတ္ၾကသည္။ တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္း အဓိက အေၾကာင္းအရင္းကို NGOs မ်ား မွန္မွန္ကန္ကန္ သိပံုမရေပ။ မူဆလင္မ်ား၏ ခရီးသြားလာမႈကို တားဆီးပိတ္ပင္မႈမွာ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မခံရေသးေသာသူမ်ားကိုသာ တားဆီးပိတ္ပင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ NGOs မ်ား သိထားသင္သည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာ (ေခၚ) ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္လည္း အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္မခံၾကေသာ ဘဂၤလီ မူဆလင္မ်ားသည္လည္း အစၥလာမ္ဘာသာဝင္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ၎တို႕အားလံုးသည္ ဖိႏွိပ္ခံရမႈႏွင့္ လူ႕အခြင့့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္ခံရမႈစသည္မ်ားမွာ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခုအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ အစိုးရသည္ မဟာလူမ်ိဳးၾကီးဝါဒီ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရသာျဖစ္သည္။ စစ္အာဏာရွင္တို႕မည္သည္မွာ ျပည္သူလူထုအား အုပ္ခ်ဳပ္ရာတြင္ ခြဲျခားဆက္ဆံျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေလ့မရွိၾကပါ။
ရိုဟင္ဂ်ာေခၚ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားခြဲျခားဆက္ဆံမႈ ခံေနၾကရသည္ဟု ဝါဒျဖန္႕ေနျခင္းမွာ အေနာက္တိုင္းမွ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ား၏ လူျဖဴ၊ လူမည္း ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းမ်ိဳး၊ ဂ်ဴးႏွင့္ ဂ်ာမန္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ိဳးအျဖစ္ သိျမင္နားလည္ေအာင္ ဝါျဖန္႕ေနၾကမႈသာျဖစ္သည္။ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ိဳး ရခိုင္ျပည္တြင္ မရွိခဲ့ဖူးပါ။ ယခုလည္းမရွိပါ။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုတစ္ခုအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရေသာ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ကမန္မူဆလင္မ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္သို႕ အိႏၵိယမွ ဝင္ေရာက္ခိုလံုလာသည္မွာ အႏွစ္ (၄၀၀) နီးပါးရွိျပီျဖစ္သည္။ လူမ်ိဳးခြဲျခားဆက္ဆံမႈမည္သို႕ ရွိသည္ကို ထို ကမန္မူဆလင္မ်ားကို ေမးၾကည့္ျခင္းျဖင့္ တရားမွ်တေသာ ေတြးေတာဆင္ျခင္မႈမ်ိဳးကို ရႏိုင္ပါမည္။
ဦးဟန္ေယာင္ေဝ အေနျဖင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ အေျခမခ်မွီကပင္ ထိုင္းႏိုင္ငံနယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ တပ္ေပါင္းစု၊ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရွိၾကသည္။ ၎တပ္ေပါင္းစုမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာကို မကိုင္တြယ္ခဲ့ၾကေပ။ ဆိုလိုသည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာသည္ ျမန္မာျပည္တစ္ခုလံုး၏ ျပႆနာျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ သမိုင္း၏ ျဖစ္ရပ္မွန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူတရပ္လံုး၏ ဆႏၵသေဘာထားအေပၚတြင္ အေျခခံျပီး ပါလီမန္မွ ဆံုးျဖတ္ရမည့္ ကိစၥျဖစ္သည္ဟု နားလည္ထားၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ဦးဟန္ေယာင္ေဝ ထိုင္းႏိုင္ငံကို အေျခခ်လာသည့္အခ်ိန္မွစျပီး ထိုင္းအေျခစိုက္ ဗမာရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕၊ Australia အေျခစိုက္ ဗမာရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕၊ Canada အေျခစိုက္ ဗမာရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕၊ Norway အေျခစိုက္ ဗမာရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕ စသည္ျဖင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ တရုတ္ျပည္တြင္ ရွိေနၾကသည့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ တရုတ္ပန္းသီးမ်ားအတြင္း သို႕လည္း တစံတရာ ဂယက္ရိုက္ခတ္မႈ မရွိလာႏိုင္ဟူ၍ ေျပာ၍မရေပ။
ရခိုင္ျပည္တြင္ ရွိေနၾကသည့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားသည္ ဘဂၤလားေဒရွ္႕ (ယခင္ အေရွ႕ပါကစၥတန္) မွ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ခိုးဝင္လာၾကသူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ ရခုိင္ျပည္၏ ပင္မလူမ်ိဳး (သို႕မဟုတ္) ဌာေနတိုင္းသားမ်ားမွာ ရခိုင္၊ ဒိုင္းနက္၊ ခမီး၊ ျမိဳ၊ သက္၊ ကမန္(မူဆလင္) တို႕ျဖစ္ၾကသည္။ ဦးဟန္ေယာင္ေဝသည္ ရခိုင္ျပည္တြင္ ပင္မလူမ်ိဳးျဖစ္သည့္ ရခိုင္လူမ်ိဳးအား အဓိကမထားဘဲ လူမ်ိဳးအသစ္ဖန္တီးေနၾကသည့္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ားကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလုပ္ေနျခင္းသည္ သူ၏ ေနာက္ကြယ္မွာ Hidden Policy တစ္ခုခု ရွိေနေၾကာင္း ေဝဖန္သံုးသပ္ႏိုင္သည္။
ဦးဟန္ေယာင္ေဝမွာ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းမရွိပါ။ EBO ၏ ဒါရိုက္တာသာျဖစ္သည္။ EBO ( Europe-Burma Office) ဆိုသည္မွာ ဥေရာပပါလီမန္ (သို႕မဟုတ္) EU အဖြဲ႕ဝင္ ႏိုင္ငံတစ္ခုခုမွ ျမန္မာျပည္ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈအတြက္ အကူအညီေပးသည့္ ေငြကို တဆင့္လက္ခံကာ အကူအညီေပးသည့္ Funding Agency တစ္ခုသာျဖစ္သည္။ ဦးဟန္ေယာင္ေဝမွ ေငြကို အကူအညီေပးသျဖင့္ အခ်ိဳ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ သူ႕အၾကံေပးအျဖစ္ တာဝန္ေပးၾကသည္။ အဖြဲ႕အစည္းအခ်ိဳ႕၏ အၾကံေပးဆိုသည့္အခြင့္အေရးကို အသံုးျပဳကာ ငါးပြက္ရာ ငါးစာခ်သည့္ ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး ကစားေနသည္ကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ေတြ႕ျမင္လာရသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ခံမ်ားႏွင့္ တာလီဘန္တို႕ဆက္စပ္မႈ
ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံတြင္ မူဆလင္ဘာသာေရး၏ အေျခခံဝါဒကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးသည့္ ေက်ာင္းေပါင္း ယခုအခါ (၆၀၀) ေက်ာ္ေနျပီျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာင္းကို စတင္ထူေထာင္စဥ္က ရည္ရြက္ခ်က္မွာ ေဒသခံ မရွိဆင္းရဲသား ကေလးသူငယ္မ်ားႏွင့္ ခိုကိုးရာမဲ့မ်ားအတြက္ မူဆလင္ဘာသာေရးေမာ္လဝီမ်ားမွ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအေျခခံကို အေၾကာင္းျပဳ၍ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ခ်မ္းသာသူမ်ားထံမွလည္းေကာင္း၊ အစိုးရထံမွလည္းေကာင္း၊ ေထာက္ပံ့ ကူညီေငြမ်ားျဖင့္ ရပ္တည္လာခဲ့ၾကသည္။ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ားမွလည္းေကာင္း၊ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားမွလည္းေကာင္း အဆက္မျပတ္ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကရာ ပိုမိုမ်ားျပားလာခဲ့ၾကသည္။ ေက်ာင္းအေရအတြက္ကိုလည္း တိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ရသည္။ ထိုေက်ာင္းမ်ားသို႕လာေရာက္ျပီး ပညာသင္ၾကားၾကသူမ်ားမွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၊ အာဖရိက၊ အာရွစသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအားလံုးပါဝင္လာသည္။ ဗမာျပည္မွ မူဆလင္မ်ားသည္ လည္းေကာင္း ရခိုင္ျပည္မွ မူဆလင္မ်ားသည္လည္းေကာင္း အပါအဝင္ျဖစ္သည္။
ထိုေက်ာင္းမ်ားမွ ဆင္းလာသူေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အာဖဂန္စစ္ပြဲမတိုင္ခင္ အိႏၵိယ၏ ကက္ခ်္မီးယားစစ္ပြဲတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့ၾကသည့္ အေထာက္အထားမ်ားကို အိႏၵိယမွ ေစာစီးစြာ ရရွိထားသည့္အတြက္ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအား ထိုေက်ာင္းမ်ားကို ပိတ္ပင္ေပးရန္ ထပ္ကာတလဲလဲ ေတာင္းဆိုလာခဲ့သည္။ အာဖဂန္နစၥတန္ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားေသာအခါ ဆိုဗီယက္က်ဴးေက်ာ္မႈကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ေသာ အစိုးရကို တာလီဗန္ (ေက်ာင္းသားမ်ားဟု အဓိပၸာယ္ရသည္) မ်ားက ျဖဳတ္ခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တာလီဗန္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့စဥ္ကာလအတြင္း အာဖဂန္နစၥတန္တြင္ ရက္စက္မႈမ်ား၊ မတရာမႈမ်ားကို ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ကမၻာေပၚတြင္ အၾကီးမားဆံုးျဖစ္သည့္ ဘာမီယန္ေဒသရွိ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္အား ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အပါအဝင္ တကမၻာလံုးက ေမတၱာရပ္ခံေနသည့္ၾကားမွ ေဖါက္ခြဲဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအေဆာက္အဦးကို ေလယဥ္ႏွင့္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ (9/11) အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္ျပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ အယ္ကိုင္ဒါမ်ားအား တိုက္ခိုက္ျဖဳတ္ခ်ခဲ့မႈေၾကာင့္ ျပဳတ္က်ခဲ့ရသည္။
ဗမာျပည္ႏွင့္ ရခုိင္ျပည္မွ မူဆလင္မ်ားသည္ ပါကစၥတန္တြင္ ဖြင့္လွစ္ပို႕ခ်ေနေသာ မူဆလင္ အေျခခံဝါဒီေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အဆက္အစပ္ရွိေၾကာင္းကို အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကက္ရွိမီးယားစစ္ပြဲမ်ားမွ ခိုင္လံုေသာ အေထာက္ အထားမ်ားကို ရရွိခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ၁၉၉၉-ခုႏွစ္ ကက္ရွိမီးယားေဒသတြင္ ကာဂီးလ္ေတာင္ကုန္းတုိက္ပြဲမွ ဖမ္းဆီးရမိေသာ သံုးပန္းမ်ားျဖစ္သည့္ ဟူစိန္မူဟာမက္ႏွင့္ ေနာ္ဖီရာမက္တို႕၏ ထြက္ဆိုခ်က္အရ ရခိုင္ျပည္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္ခံမ်ားႏွင့္ ဗမာျပည္မွ မူဆလင္မ်ားပါဝင္ေနေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ားကို ရရွိခဲ့သည္။ ထိုသူမ်ား၏ထြက္ဆိုခ်က္အရ ၎တို႕နည္းတူ အမ်ားအျပား ပါကိစၥတန္သို႕ လာေရာက္ပညာသင္ၾကားသူမ်ားရွိေၾကာင္း သိရသည္။ အလားတူ ရိုဟင္ဂ်ာ နာမည္ခံ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ေသာ ARNO, RSO, ARIF အဖြဲ႕မ်ားသည္လည္း တာလီဗန္မ်ား၊ အယ္ကိုင္ဒါမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွိေၾကာင္း၊ ထိုအဖြဲ႕ဝင္အေျမာက္အျမားသည္ တာလီဗန္မ်ားႏွင့္ အယ္ကိုင္ဒါမ်ား ထံတြင္ နည္းပညာႏွင့္ ေငြေၾကးအေထာက္အပံ့မ်ားကို ရယူေလ့ရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။