(ေအဒီ - ၁၇၈၅ မွ ေအဒီ - ၂၀၁၂ ထိ)AD - ၁၇၈၅ - ဇြန္န၀ါရီ (၂)ရက္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေတာ္ က်ဆံုး
- ဇြန္န၀ါရီ (၁၁)ရက္ ဘုရင္မဟာသမၼတရာဇာ ဖမ္းဆီးခံရ။
- မဟာမုနိကို အမရပူရသို႔ ရႊိ႕၊ ရခိုင္ကို ၿမိဳ႕၀န္ေလးစုျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစတင္။
AD - ၁၇၈၇ - ငေပါလံုး၏ ဗဒံုမင္းအား ဆန္႕က်င္ေတာ္လွန္မႈတိ ႀကီးမားလာ။
AD - ၁၇၈၈ - မင္းညီမင္းသားတိ၊ ရဟန္းေတာ္တိ၊ ပညာသည္မ်ား၊ ကိုယ္ရံေတာ္၊ သူငယ္ေတာ္၊ မိန္းမစိုး စေရ ရဟန္းသွ်င္လူရို႕ကို မႏၱေလးအမရပူရသို႔ ဖမ္းဆီးယူေဆာင္ခံရ။ ရခိုင့္နန္းေတာ္ တစျပင္ျဖိဳက္လား။
AD - ၁၇၈၉ - ဇင္းမယ္သို႔ စစ္ခ်ီေစာ္မွာ ရခိုင္ျပည္သူတိကို စစ္သား (၆၀၀၀) စုေဆာင္းပီးခရ။
AD - ၁၇၉၃ - ငေပါလံုးေတာ္လွန္ေရး လႈပ္ရွားမႈတိ အျမင့္ဆံုး အျခီအနီသို႕ ေရာက္ခ။
AD - ၁၇၉၄ - စစ္တေကာင္းမွာ တိမ္းေရွာင္နီေရ ငေပါလံုး၊ ငခြက္ေပါက္၊ ကြ်ဲတစ္ေကာင္ႏိုင္ ရို႕ကို ရခိုင္ၿမိဳ႕၀န္သို႕ လႊဲပီးျခင္းခံခရ။
AD - ၁၇၉၅ - ဇြန္လတြင္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး သူရဲေကာင္း ငေပါလံုး၊ ငခြက္ေပါက္တို႕ကို အဆံုးစီရင္။ ကြ်ဲတစ္ေကာင္ႏိုင္က ဆင္ျဖဴကြ်န္းသို႔ ထြက္ျပီးလြတ္ေျမာက္ခ။
AD - ၁၇၉၇ - မင္းကြန္းေခါင္းေလာင္း လုပ္ဖို႕အတြက္ ရခိုင္ အေယာက္၂၀၀၀ေက်ာ္ လုပ္အားပီးဖို႕အတြက္ ေတာင္းဆိုခံျခင္းခံရ။ ယင္းေစာ္ကို မလိုလားလို႕ ဆန္႔က်င္ပုန္ကန္ ကတ္ေတလူတိနန္႕ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ စတင္ ပူးေပါင္း။ ၿမိဳ႕၀န္အုပ္ခ်ဳပ္ရီး ကြ်န္စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ ရခိုင္ငါးေသာင္းေလာက္ စစ္တေကာင္းနယ္သို႕ လားပနာခိုလႈံ။
AD - ၁၇၉၈ - ငတံုးစံ၊ ငကာစြယ္၊ တံုးစံေရြ ရို႕ကတိုက္စည္တိုက္ေမာင္း တီးလို႕ေတာ္လွန္ခကတ္။ စိန္တင္စားခ်င္းပ်ံ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး သမားတိနန္႕ပူးေပါင္း။
AD - ၁၇၉၉ - ခ်င္းပ်ံတပ္ စစ္ရီးရႈံးနိမ့္လို႕ စစ္တေကာင္းသို႕ ခို၀င္ခ။
AD - ၁၈၁၁ - ခ်င္းပ်ံျပန္လည္ ထိုးစစ္ဆင္ၿပီးေက ရခိုင္ျပည္တစ္ခုလံုးကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခေကလည္း ဗမာဘုရင္ ေမာင္၀ိုင္းတပ္ အင္အားႀကီးမားမႈေၾကာင့္ ထိုးစစ္မွ ခံစစ္သို႕ ေျပာင္းလဲလို႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ တစ္သိန္းနန္႕ ေတာထဲသို႔ ခိုဝင္ေရွာင္တိမ္းခ။
AD - ၁၈၁၂ - ခ်င္းပ်ံ တတိယအႀကိမ္ ကိုးလေလာက္ ၾကာေအာင္ ေတာ္လွန္ခ။
AD - ၁၈၁၂ - ၁၈၁၇
- ဆန္စပါးရွားပါးၿပီး အစာရီစာငတ္လို႕ ရဲေဘာ္တိသီဆံုးလို႕ ေတာ္လွန္ရီးကို ေႏွာင့္ေႏွးစီခ။
AD - ၁၈၁၅ - ဇန္န၀ါရီ (၂၅) ရက္နိန္႕မွာ ရခိုင့္ေတာ္လွန္ေရး သူရဲေကာင္း ဗိုလ္ခ်င္းျပန္ ဖေလာင္းခ်ိတ္မွာ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္။
AD - ၁၈၁၆ - ရခိုင္ေတာ္လွန္ရီး လႈပ္ရွားမႈတိ တျဖည္းျဖည္း အေရာင္ေမွးမွိန္လားခ။
AD - ၁၈၂၄ - အမရပူရ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရခိုင္အရီးကိစၥကို ႏွိမ္ႏွင္းေရလူ ဗႏၶဳလ ပန္း၀ါကိုတိုက္။ စစ္ပြဲမွာ စစ္ရႈံးလို႕ျပန္ဆုတ္ခြာခ။
ရွင္မျဖဴကြ်န္း အေရးအခင္းျဖစ္ (အဂၤလိပ္ေခတ္)
AD - ၁၈၂၅ - ၿဗိတိသွ်တပ္တိ ရခိုင္ျပည္သို႔၀င္၊ ေျမာက္ဦး (ဧၿပီ-၂)၊ ရမ္းၿဗဲ(ဧၿပီ-၂၂)၊
မာန္ေအာင္(ေမ-၆) တို႕တြင္သိမ္းယူ။
AD - ၁၈၂၇ - မင္းသားႀကီး ရႊီဗန္း အဂၤလိပ္တိကို စတင္ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၂၉ - ဦးေမာင္သာဦးရို႕ကလည္း စတင္ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၃၂ - က်ိႏ ၱလီဘုန္းႀကီး ဦးေဆာင္ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၃၄ - ရခိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဘဂၤလားနယ္မွ ခြဲထြက္၊ တိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္။
AD - ၁၈၃၆ - ဇန္န၀ါရီလမွာ ေလးၿမိဳ႕သူႀကီး ခ်စ္စံေ၀ရို႕ ေတာ္လွန္၊ ခ်စ္စံေ၀ အဖမ္းခံရ။
AD - ၁၈၅၃ - ေတာင္ကုတ္နယ္မွာ ေတာ္လွန္မႈစတင္။
AD - ၁၈၆၃ - ေတာင္ကုတ္နယ္မွာ ဗိုလ္ေက်ာ္၀ ဦးေဆာင္ေတာ္လွန္မႈ ထင္ရွားလာ။
AD - ၁၈၆၄ - သံတြဲခရိုင္ ေတာင္ပိုင္း ဂြနယ္ကို ရခိုင္တိုင္းသို႔ ျပန္သြင္း။
AD - ၁၈၆၅ - ရခိုင္ ေျမာက္ဖ်ားေဒသကို စစ္ေတြခရိုင္က ခြဲထုတ္အုပ္ခ်ဳပ္။
AD - ၁၈၆၇ - စစ္ေတြႏွင့္ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ဦးေမာင္ျဖဴတို႕ ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၇၁ - ဦးေမာင္ျဖဴ အဖမ္းခံရ။
AD - ၁၈၈၇ - ရခိုင္ေတာင္ပိုင္းမွာ ေက်ာက္စိမ္းဗိုလ္ႏွင့္ ေဇာ္ဂ်ီဗိုလ္ရို႕က ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၉၀ - သံတြဲမွာ ရဟန္းတစ္ပါး၊ ေက်ာက္ျဖဴမွာ ဗိုလ္ေမာက္၊ ဂြမွာ ဗိုလ္ၾကာထြန္း၊ ဦးလွေရြ၊ ဗိုလ္ေက်ာ္၀ရို႕က ေတာ္လွန္။
AD - ၁၈၉၁ - မစဲကမ္းမွ ဦးေမာင္ေဖာ္ေအာင္ ဦးေဆာင္ေရ ေတာ္လွန္ေရးစတင္။
AD - ၁၈၉၂ - ဦးေမာင္ေဖာ္ေအာင္ႏွင့္ အတူ ဖခင္ဦးခ်င္းပို ေဖာ္၀ါရီလမွာ အဖမ္းခံရၿပီးေက စစ္ေတြေထာင္မွာအက်ိဳင္းခ်ခံရ။
AD - ၁၉၀၆ - ဦးစိန္လွေအာင္ (YMBA) အသင္းကို တည္ေထာင္ပီးခ။
AD - ၁၉၁၀ - ဦးမဲေအာင္အား ေနာင္ေပၚလာခေရ ဂ်ီစီဘီေအ (GCBA) အသင္းမွာ ဥကၠဌအျဖစ္ ရြီးခ်ယ္။
AD - ၁၉၁၈ - ရခိုင္ျပည္အသင္းကို ထူေထာင္။
AD - ၁၉၂၀ - ေက်ာက္ေတာ္ႏွင့္ စစ္ေတြရို႕မွာ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမ်ား တည္ေထာင္။
AD - ၁၉၂၂ - ရခိုင္သံဃာသမဂၢီကိုဖြဲ႕။
AD - ၁၉၂၃ - ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ရီးမွာ မဲပီးကတ္ရ။
AD - ၁၉၃၀ - ရခိုင္တိုင္းလံုးဆိုင္ရာ ႀကီးပြားေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တည္ေထာင္လႈပ္ရွား။
AD - ၁၉၃၄ - ရခိုင္ျပည္လံုးဆိုင္ရာ ဆင္းရဲသားအဖြဲ႔ကို ဖြဲ႕စည္း။
AD - ၁၉၃၆ - ရခိုင္ျပည္လံုးဆိုင္ရာ လူငယ္မ်ား ႏိုးၾကားရီး အစည္းအရံုးကို တည္ေထာင္။
AD - ၁၉၃၇ - အိႏၵိယႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ ပ႑စ္ေနရူး စစ္ေတြသို႕ ေရာက္။
AD - ၁၉၃၉ - ရခိုင္ဆင္းရဲသား အဖြဲ႔ႏွင့္ လူငယ္မ်ားႏိုးၾကားေရး အစည္းအရံုးရို႕က ညီလာခံက်င္းပ။ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရး ကိစၥကို ရခိုင္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ကိုဘစံႏွင့္ သခင္ေအာင္ဆန္း စတင္ေဆြးေႏြး။
AD - ၁၉၄၀ - ဆင္းရဲသားအဖြဲ႕နန္႕ လူငယ္တိပူးေပါင္းၿပီးေက (ANC) အေနနန္႕ ညီလာခံက်င္းပ။
AD - ၁၉၄၂ - ရခိုင္ႏိုင္ငံရီးသမား (၁၈)ေယာက္ကို အဂၤလိပ္က ဖမ္းၿပီးေက အိႏၵိယေထာင္သို႔ ပို႕၊ က်န္ႏိုင္ငံရီးေခါင္းေဆာင္တိ တိမ္းေရွာင္ခရ။
-ဘီအိုင္ေအတပ္တိ ဘူးသီးေတာင္က ဆုတ္ခြာ။ ရခိုင္စစ္ျပီးအမ်ားၾကီး သေဘၤာျမဳပ္လို႕ သီလားခ။
AD - ၁၉၄၃ - ရခိုင္ကာကြယ္ရီး တပ္ဖြဲ႕ကို ေျမာက္ဦးမွာ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ရို႕က စတင္ဖြဲ႔စီး။
AD - ၁၉၄၄ - ရခိုင္က ဂ်ပန္ကို စတင္ေတာ္လွန္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ရန္ကုန္သို႕ အသိပီး။
AD - ၁၉၄၅ - ျမန္မာျပည္မွာ အေစာဆံုး ေတာ္လွန္မႈ အျဖစ္ ျပေဒးစခန္းက စတင္၍ ဂ်ပန္ရို႕ကို ေတာ္လွန္။
AD - ၁၉၄၆ - ရခိုင္ဖဆပလရို႕က ေတာကန္ညီလာခံ က်င္းပ။
- ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း စစ္ေတြမွာ စည္းရံုးရီး တရားေဟာ။
AD - ၁၉၄၇ - ရခိုင္တပ္ေပါင္းစု ညီလာခံကို ေျမပံုမွာ က်င္းပ။
- ရခိုင္ကြန္ျမဴနစ္ရို႕ ရခိုင္ဖဆပလက ခြဲထြက္၊ မယူနယ္တြင္ မူဂ်ာဟစ္ကုလားတိ ပုန္ကန္ထၾကြ။
AD - ၁၉၄၈ - ဇန္န၀ါရီ (၄) မွာ ၿဗိတိသွ်အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ရီး အဆံုးသတ္။
လက္ရွိ ျမန္မာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္
AD - ၁၉၄၈ - ရခိုင္တိုင္း ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၄၉ - ရခိုင္မွာရွိေရ ျပည္ေထာင္စုတပ္နန္႕ ျပည္သူ႕ရဲေဘာ္ရို႕ေတာခို၊
` - မူဂ်ာဟစ္ကုလားတိ ေသာင္းၾကမ္း။
AD - ၁၉၅၀ - အစိုးရတပ္ကး ၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ ေတာင္ကုတ္၊ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲ၊ မာန္ေအာင္ ၿမိဳ႕ တိကို ျပန္လည္ သိမ္းယူခ။
AD - ၁၉၅၂ - အေထြေထြ ရြီးေကာက္ပြဲ၊ ရခိုင္တစ္သီးပုဂၢလ အမတ္တိ အဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၅၃ - ရတည ကိုဖြဲ႕စည္း၊ မူဂ်ာဟစ္စခန္းမ်ား တပ္မေတာ္မွ သိမ္းပိုက္။
AD - ၁၉၅၄ - ရခိုင္သံဃာ သမဂၢီအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕။
AD - ၁၉၅၅ - ရခိုင္တိုင္းရင္းသား လူငယ္မ်ား အစည္းအရံုးကို တည္ေထာင္၊ ------ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္နန္႕ အဖြဲ႕မင္းျပားမွာ အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၅၆ - ပါလီမန္ ရြီးေကာက္ပြဲမွာ ရတညက (၄၆) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဖဆပလမွ (၅၄) ရာခိုင္ႏႈန္း ရရွိ။
AD - ၁၉၅၇ - ရခိုင္ေတာခို ေျပာက္က်ားရို႕ အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၅၈ - ဦးစိႏၱာနန္႕ အဖြဲ႕ မင္းျပားမွာ လက္နက္စြန္႔၊
ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီက ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္နန္႕ အဖြဲ႔၊ ျပည္သူ႕ရဲေဘာ္ ဗိုလ္စံသာေက်ာ္ တပ္ဖြဲ႕၊ ဦးေက်ာ္ထြန္း၏ တပ္ဖြဲ႕၊ ေက်ာက္ျဖဴခရိုင္ ဂြၿမိဳ႕နယ္ ရို႕က ျပည္သူ႕ ရဲေဘာ္ အဖြဲ႔တိက လက္နက္ခ်။ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ညီညြတ္ရီး တပ္ေပါင္းစု ဖြဲ႕။
AD - ၁၉၆၀ - ပါလီမန္ရြီးေကာက္ပြဲ၊ ရခိုင္အမတ္ နိန္ရာတိမွာ ရတညက (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ဖဆပလမွ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းရရွိ။
AD - ၁၉၆၁ - မူဂ်ာဟစ္ေသာင္းက်န္းသူ ကုလား (၂၉၀) ေကာင္ အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၆၃ - ရခိုင္ျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနန္႕ ေတာ္လွန္ရီးပါတီ ရို႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းရီး အတြက္ ေဆြးေႏြး။
AD - ၁၉၆၇ - ေက်ာက္ေတာ္ကို ဗကပရို႕က ၀င္စီး၊ ဆန္ရွားပါးမႈလို႕ စစ္ေတြမွာ ရုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျဖိဳက္။ ဆန္ေတာင္းခံ ဆႏၵျပေရလူတိကို စစ္တပ္က သနတ္နန္႕ပစ္လို႕ ရခိုင္သူ/သား ရာဂဏန္းတိအမ်ားၾကီး သီဆံုးလားခ။ (ၾသဂုတ္ - ၁၃)။
AD - ၁၉၆၈ - အမ္းၿမိဳ႕ကို ဗကပ ဗိုလ္သက္ေဆြနန္႕ အဖြဲ႕ ၀င္စီး။
AD - ၁၉၇၀ - မင္းျပားကို ဗကပ က၀င္စီး။
AD - ၁၉၇၁ - အမွတ္ (၇) ေဒသပါတီ နာမယ္နန္႕ ရခိုင္တိုင္းအတြက္ ေဒသပါတီကို ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၇၂ - ANUP ပါတီမွ ဥကၠဌ ဗိုလ္ႀကီးၾကာလွေအာင္ အလင္း၀င္၊ အေနာက္ပိုင္းတိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ကို စစ္ေတြမွာ ဖြင့္လွစ္။
AD - ၁၉၇၃ - ALP ပါတီေခါင္းေဆာင္ ပီတာဘခ်ိဳရို႕ အလင္း၀င္။ ကုလားေဇာ္ဖား ဌာနခ်ဳပ္ကို
စစ္တပ္က သိမ္းပိုက္။
AD - ၁၉၇၄ - ရခိုင္တိုင္းကနိန္ ရခိုင္ျပည္နယ္ လို႕ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္။
AD - ၁၉၇၃ - ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း ေထာင္မွ လြတ္ေျမာက္။
AD - ၁၉၇၄ - ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း ဦးေဆာင္ေရ ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ရီး တပ္မေတာ္ ဖြဲ႕စီး။
AD - ၁၉၇၆ - ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း နန္႕တပ္ဖြဲ႕ ရခိုင္ျပည္သို႔ မိုင္ႏွစ္ေထာင္ရွည္ေရ ကုန္းေၾကာင္း စစ္ေၾကာင္းခရီး စတင္၍ ခ်ီတက္။
AD - ၁၉၇၇ - ရခိုင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ရီး တပ္မေတာ္မွ ဗိုလ္ခိုင္မိုးလင္း ခ်င္းျပည္နယ္ တြန္းဇံတံတားနားမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အဆံုး စီရင္ခ။ (ဇန္န၀ါရီ ၄)
ေအအိုင္ေအ ေခါင္းေဆာင္ ဦးစံေက်ာ္ထြန္း ဟုမၼလင္း ေတာထဲမွာ က်ဆံုး။ (ဇူလိုင္ ၂၄)
AD - ၁၉၈၀ - AIA ဥကၠဌ ထြန္းေရႊေမာင္၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဥကၠဌ ေက်ာ္ဇံရႊီ၊ ဗိုလ္သက္ထြန္းရို႕အလင္း၀င္။
AD - ၁၉၈၈ - ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ရခိုင္အမ်ိဳးသား ရို႕က ရခိုင္အမ်ိဳးသား သမဂၢကို ဖြဲ႕စည္း၍ အမ်ိဳးသားရီး ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ျပသ။
AD - ၁၉၉၀ - ေမလရီးေကာက္ပြဲ၊ ရခိုင္ပါတီ ALD က ရခိုင္ျပည္မွာ မဲအျပတ္အသတ္အႏိုင္ရ။
AD - ၁၉၉၂ - ALD ဖ်က္သိမ္းျခင္း ခံရ။
AD - ၁၉၉၆ - ေက်ာင္းသားမ်ား ဆႏၵျပေစာ္တိ ရခိုင္ကို ကူးစက္။ ေက်ာင္းသားတခ်ိဳ႕ ထြက္ျပီးတိမ္းေရွာင္ခရ။
AD - ၂၀၀၇ - ကုန္ေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္လို႕ စစ္ေတြက ရဟန္း၊ ျပည္သူရို႕ စလို႕ဆႏၵျပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ နိန္ရာအႏွံကို ကူးစက္။
AD - ၂၀၀၉ - စစ္ေတြက အမ်ိဳးသားရီးရာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားေရ လူငယ္တစ္စု ထိန္းသိမ္းခံရ။ ေထာင္ ႏွစ္အသီးသီးက်။
AD - ၂၀၁၀ - RNDP စတင္ဖြဲ႕စည္း။
AD - ၂၀၁၂ - RNDP ရာႏႈန္းျပည့္ မဲရရွိမႈျဖင့္ အင္အားအေကာင္းဆံုး ပါတီျဖစ္လာ။
AD - ၂၀၁၂ - ဦးသိန္းစိန္အစိုးရက ရခိုင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီကို ျငိမ္းခ်မ္းရီးေဆြးေႏြးဖို႕ကမ္းလွမ္း။
ကိုးကား-
၁။ ရခိုင္ျပည္ ႏိုင္ငံရီး ျဖစ္စိုင္သမိုင္း
၂။ သီရိ၀စၧ အမွတ္ (၁)
၃။ မဇၥ်ိမေဒသ အရီးေတာ္ပံုက်မ္း
၄။ စစ္တေကာင္းမွသည္ ရႏ ၱပိုဆီသို႔